strona0040

ą(j Rozdział 2. Czynniki warunkujące zjawisko prostytucji

2.3. Teorie kulturowe

Prostytucja jest zjawiskiem ponadczasowym, występuje we wszystkich kulturach, epokach, ustrojach politycznych. Jest wpisana w społeczeństwo tak jak rodzina czy małżeństwo. Prostytucja zmieniała się przez wieki w zależności od tego, jakie czynniki miały na nią wpływ (obyczaje, tradycje, normy). Istnieje tu pewna zależność: tak jak wspomniane czynniki wpływają na prostytucję, tak prostytucja wpływa na kształtowanie społeczeństwa.

Bernsdorf uważał, że bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na prostytucję jest zjawisko „ucisku człowieka przez człowieka”¹⁰. Jego zdaniem, powstanie monogamii i patriarchalnej formy małżeństwa wpłynęło na rozprzestrzenienie się prostytucji. W społeczeństwie patriarchalnym istniał przymus zachowania czystości przedślubnej i wierności jednemu mężczyźnie po ślubie. Prostytucja stała się formą, dzięki której mężczyzna mógł zaspokoić swoje popędy seksualne jeszcze przed ślubem. Imieliński zaś sądził, że prostytucja w pewien sposób chroni instytucję małżeństwa. Dzięki istnieniu prostytutek minimalizuje się możliwość zdrady. Warto tu zauważyć, że Imieliński seksu z prostytutką nie zaliczał do zdrady".

Nieco odmienne podejście do kulturowych uwarunkowań prostytucji przedstawiał Lernell. Według niego, prostytucja to dewiacja wynikająca z dyskryminacji kobiet i nieuznawania ich za pełnoprawnego partnera seksualnego¹².

W jednym z badań Kurzępa stwierdził, że do czynników społeczno-kulturowych wpływających na zjawisko prostytucji należy zaliczyć'³:

—    niespójność pomiędzy deklarowanym porządkiem społecznym a faktycznym poszanowaniem praw w społeczeństwie;

—    relatywizację moralności w skali ogólnej, co przyczynia się do jednostkowych dylematów wyboru i swoistego „marszu po omacku” młodego człowieka;

—    dysproporcję między rozbudzonymi potrzebami konsumpcyjnymi a jednostkowymi szansami ich realizacji;

10    J. Sztobryn-Giercuszkiewicz, Psychologiczne aspekty prostytucji, dz. cyt., s. 49.

11    K. Imieliński, Manowce..., dz. cyt., s. 78.

12    J. Sztobryn-Giercuszkiewicz, Psychologiczne aspekty prostytucji, dz. cyt., s. 51.

13    J. Kurzępa, Młodzież pogranicza—świnki, dz. cyt., s. 78.