str'2

272

272

NH

Sufadyscypłiny wiedzy pedagogicznej

W = CzU-KWą,«—-PZp-—"PfW'—H| —HH

wektor waloryzacji wychowawczej

j Sep * OWłi^ •—* PZp-—*DPpp-—>AP -—*Wt)

Sytuacja opiekuńczo-wychowawcza — to sytuacja opiekuńcza wzbogacona odpowiednio wartościami wychowania. Dotyczy to zwłaszcza elementów DPp_ i AP, w których tkwią największe możliwości i racje wychowawczej waloryzacji. Tę dwuwymiarową sytuację można określić następującym wzorem:

CzlU - czasowy układ interakcyjny W_zw - warunki zewnętrzne i wewnętrzne, czyli stan środowiska zewnętrznego i wewnętrznego podmiotów sytuacji PZ_p    —poziom zaspokojenia potrzeby (po

trzeb) podopiecznego

DPpp - dawanie podopiecznemu przedmiotów jego potrzeb

AP    -aktywność podopiecznego (biorcza

i dawcza)

Wt - urzeczywistniane wartości opieki lub wychowania

C₂ — cele wychowania założone

Tak więc sytuacja opiekuńcza staje się opiekun-czo-wychowaczą, gdy co najmniej jeden jej element zostanie zmodyfikowany według założonego celu wychowania. Możliwości i wskazania takiej modyfikacji dotyczą większości tych elementów oraz realizacji jednocześnie kilku celów wychowania. Cala ta procedura waloryzacyjna polega na dopełnianiu, wzbogacaniu sytuacji opiekuńczej wartościami wychowania i integrowaniu ich z odpowiednimi elementami tej sytuacji.

I 17.8.2.1. Sytuacje wychowawcze Wzbogacanie opieki wartościami wychowania wynika obiektywnie ze związków tych dwóch rodzajów działalności realizowanych w sposób zamierzony. Stąd postulat ciągłego — w granicach możliwości — dowartościowywania opieki wychowawczymi formami oddziaływań, czyli wychowawczego modyfikowania toku zaspokajania potrzeb podopiecznych. Spełnianie go nie zmienia treści opieki, lecz niejako celebruje jej przebieg wychowawczymi procedurami i sytuacjami. Tego rodzaju zabiegi uzasadnia teza, że wartość osobotwórcza opieki wzrasta wraz ze stopniem modyfikacji zaspokajania potrzeb podopiecznych zabiegami wychowawczymi, pośredniczącymi na tej drodze. Przeciwnie, im bardziej zaspokajanie potrzeb upraszczamy, ograniczamy procedury wychowawcze i skracamy w ten sposób drogę od przedmiotu potrzeby do jej podmiotu i aktu zaspokajania, tym mniejsza jest wartość wychowawcza tych sekwencji opieki. Oczywiście, stopień takiej modyfikacji opieki nie może kolidować z innymi wartościami, liczącymi się w procesie opiekuńczo-wychowawczym i w życiu. Zmodyfikowaną drogę od przedmiotu potrzeby do jej podmiotu przedstawia rycina 17.4.

Schemat ten obrazuje nieco inną - w stosunku do poprzedniej — procedurę wzbogacania opieki sytuacjami wychowawczymi, która polega na włączaniu do określonej sytuacji opiekuńczej wielu możliwych zabiegów wychowawczych. Wszelako obie te procedury (wzbogacanie celami wychowania oraz wprowadzaniem sytuacji wychowawczych) egzemplifikują zasadę wychowawczego modyfikowania opieki.

► 17.8.3. Osobotwórcze konsekwencje zaspokajania potrzeb Równolegle do zamierzonego waloryzowania opieki zabiegami wychowawczymi, istnieją duże — często nieuświadamiane - konsekwencje oso-botwórcze w toku zaspokajania potrzeb podopiecznych. Opiekun może pozaintencjonalnie kształtować pożądane cechy osobowe podopiecznego już poprzez samo optymalne zaspokajanie jego potrzeb (zwłaszcza powszechnych), tak w wymiarze obiektywnym, jak i subiektywnym.

Tezę tę można wyrazić następującą sentencją: „Sprawujmy opiekę zgodnie z jej specyficznymi wartościami, a osobotwórcze (wychowawcze), zbawienne skutki będą nam dane samo