TEORIA MUZYKI TEMPO

o

Agogika i dynamika

2 2. Tempo^ł

Wiemy z doświadczenia, że te same wartości rytmiczne w zależności od charakteru utworu trwają dłużej lub krócej. Tok na przykład ćwierćnuta w marszu żałobnym trwa mniej więcej jedną sekundę, a w żywym tańcu na jedną sekundę wypadnie około sześć ćwierćnul. itp. Wartości rytmiczne wskazują więc jedynie na względny czas ich trwania.

Wiemy również, zc przez zbyt wolne lub zbyt szybkie wykonanie utworu można zniekształcić jego charakter, wypucznjąc tym samym intencję kompozytora. Celem uniknięcia zbytniej dowolności tempa wykonywania utworu kompozytor oznacza na początku utworu (jak również w charakterystycznych miejscach) jego rodzaj. Do tego celu używa się powszechnie oznaczeń w języku włoskim (rzadziej posługują się kompozytorzy oznaczeniami w innym języku). Ten sposób oznaczania tempa nie jest jednakże bezwzględnie ścisły, ścisłe oznaczenie czasu trwania wartości rytmicznych określa dopiero oznaczenie mctronomiczne, o czym będzie mowa na następnych stronicach niniejszego rozdziału.

Rozróżniamy tempa wolne, umiarkowane oraz szybkie. Poniżej umieszczona jest tabelka włoskich określeń tempa z ich wymową i znaczeniem polskim.

1.    Tempa wolne

= szeroko. bardzo powoli trochę szybciej niż largo

—    powoli, wolno = wolno, powoli

—    poważnie, ciężko, wolno

largo

larghetto (wym. largfillo) lento

adagio [wym. adadżo) grace (wym. gruwc)

2.    Tempa umiarkowane

*= z wolna, w ruchu spokojnego kroku - trochę żywiej niż andante = umiarkowanie

= dość żywo (nieco wolniej nit allegro)

andante amlanlino moderalo alkgrctto

¹ Wszelkimi zjawiskami dotyczącymi tempa w uLworze muzycznym zajmujo się agogika (gr. agogi prowadzenie, kierowanie).