woloszynh

622 Polska XVIII wiek pochodzi z niedostatku kosztów', jako z niewiadomości i gnuśności.

Rozdział VI: Co się tycze handlu i targów po wsiach i miasteczkach.

Mówi się o sposobach wprowadzania i utrzymywania małych handlów, przystosowanych do okoliczności miejsc. Inakszy handel na pograniczu albo blisko rzek spławnych. Inakszy we śrzodku kraju lub daleko od tych sposobności.

Znać cenę rzecz)' u siebie i w okolicy, kosztu na sprowadzenie, utrzymywanie towarów, znać, skąd co sprowadzać i gdzie popłaca takowy gatunek rzeczy-.

Bywać na targach domowych, dowiadywać się o cenie oraz wiedzieć, w którą porę roku lepiej jest kupować lub przedawać rzecz jaką.

Wiele rzeczy' na pozór niezdatnych daremnie ginie po wsiach i miasteczkach, jako to rogi, kopyta bydląt, szczeciny i tym podobne, z których by przemysł i pilność korzystać mogły. Ćwiczenie w^r tej nauce być może, aby uczniowie pisywali listy do handlarzów \w bliższych miasteczkach, zasięgając od nich wiadomości o rzeczach wyżej w^:zmianko-wanych albo podobne wiadomości im dając.

Rozdział VII: O rolnictwie i ogrodnictwie.

Szacunek u ludzi rozumnych i cnotliwych stanu rolniczego.

Gospodarz oświecony mniejszą pracą przy uwadze większego zysku dostępuje.

Nikt się nie nauczy' z samej książki gospodarować, ale pożytkując z doświadczenia drugich, którzy nam je opisali, a czyniąc dobry' wybór pism rolniczych, nabywamy wiadomości i doskonalimy gospodarstwo. To się codziennie widzieć daje.

Rolnicze i ogrodnicze nauki najlepiej tym sposobem dawać, aby wyprowadzać na roboty w pole, pokazywać naczynia i onych użycie oraz w robotach samych opowiadać, dlaczego się co dzieje. W czym niedokładność, w czym łatwa poprawa. Jak dobrzy gospodarze w tej mierze czynić zwykli, rozmawiać z dobrymi rolnikami i ich się zapytywać.

Uczyń dzieci wybierania i sadzenia pionek, szczepienia i oczkowania, innych robót około drzewek, około jarzyn i innych ogrodowin.

Starać się u pasterzów i panów' o szczepy, o nasionka dla mieszkańców' wsi i miasteczek, o nagrody dla tych, którzy' u siebie sady zakładać będą. Nauczyciel z swojej strony zachęcać ma do tego i pomagać dzieciom i rodzicom.

Zakończenie

Przydatek dla mistrzyń uczących dzieci pici niewieściej. Toż samo jest powołanie, tenże cel i obowiązek mistrzyni co i nauczyciela, jedneż śrzodki nabywania zdatności do tej posługi, jedneż przepisy w' tej książce zawarte, ma zatem poznawać je zarówno, zważać i do wykonania przywodzić. Szczególnie łagodność przystoi płci niewieściej. Tę łagodność wc wszy stkim postępowaniu z macierzyńską miłością okazywać uczniom swoim powinna nauczycielka.