WSP J POL44

47

Bibliografia

Pod koniec XX w. język ogólnopolski jest bardzo sprawnym, wyrobionym przez wieki narzędziem komunikacji społecznej. Jest w- znacznym stopniu ujednolicony i znormalizowany, które to cechy łączą się z tym, że służy on kulturze masowejjjest to język może zbyt zestandaryzowany, ale za to o bardzo szerokim, istotnie ogólnym zasięgu użycia. Charakterystyczne cechy kultury masowej ograniczają bogactwo i różnorodność wewnętrzną form tego języka w jego potocznej, standardowej odmianie. Występuje tu łańcuch rozlicznych wpływów i zależności: kultura masowca rodzi typowy „język masowy”, ubogi, łatwy i prymitywny, on zaś z kolei, funkcjonując w różnych dziedzinach kultury, swą standardowością utrwala czy nawet pogłębia ubóstw'o i prymitywizm tej kultury.

Trzeba jednak widzieć i dodatnią stronę tych procesów. „Kultura masowa [...] stanowi jedno z narzędzi nowej integracji społecznej” (Kłoskowska, 1980, s. 105), co jest pozytywne z punktu widzenia interesów' narodowych.

Zaznaczmy też, że równocześnie ze standaryzacją języka ogólnego, jakby dla ocalenia bogactwa języka, a w związku ze specjalizacją i wyraźnym wyodrębnianiem się różnych grup społecznych, następują silniejsze niż dawniej tendencje do różnicowania stylów, co dotyczy zwłaszcza stylu naukowego i urzędowego, a także innych odmian funkcjonalnych. To różnicowanie zaznacza się w'e wszystkich działach języka, najsilniej w słownictwie. Inną reakcją na standaryzację języka jest zaznaczające stę ostatnio odżywanie pewnych różnic regionalnych (zwłaszcza Śląsk i Kaszuby).

W każdym razie wobec nasilania się zjawisk kultury masowej wzrasta znaczenie literatur/ pięknej i języka elitarnego, który przechowuje i przekazuje nie tylko standard, ale też wzór}- najwyższe i nieprzeciętne wartości duchowe, mogące podnieść poziom owej ogólnie dostępnej kultur}' masowej.

Bibliografia

Ba jerów a Irena, 1980, Wpływ techniki na ewolucję języka polskiego, „Nauka <Jla Wszystkich”, nr 309.

Ba je rowa Irena (red.), 1996. Język polski czasu drugiej wojny światowej (1939-194)), Warszawa.

Bieńkowska Danuta (red.), 1995, Wielkie miasto. Czynniki integrujące i dezintegrujące, t. 1-2, Łódź.

Bogucka Maria, 1987, Dzieje kultury polskiej, Wrocław.

B u 111 e r Danuta, 1976, Główne kierunki innowacji dwudziestowiecznej polszczyzny. Z problemów współczesnych języków i literatur słowiańskich, w: Materiały z Konferencji Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu Karola dla uczczenia 30. rocznicy PRL i wyzwolenia CSRS, Warszawa.

But tle r Danuta, 1977, Neologizmy potoczne powojennej polszczyzny, „Przegląd Humanisty-