WSP J POLN25

Bibliografia 267

diowo-telewizyjne, w których środki językowe współistnieją z niejęzyko-wymi.

Uporządkowania gatunków w „rodzinach” dokonuje się na różnych podstawach. W wypadku gatunków potocznych możliwe wydaje się wyróżnienie gatunków: 1) prostych i złożonych - pierwsze odpowiadają typom aktów illokucyjnych (prośba, pytanie, ślubowanie), drugie - skonwencjonalizowanym zespołom aktów, np. rozmowa, list; 2) pry marnych i sekundarnych - pierwsze to ustne gatunki proste i złożone odnoszące się bezpośrednio do Ja-Tu-Teraz mówiącego, natomiast gatunki sekundarne są od nich derywowane (list, pamiętnik); 3) mówionych (np. rozmowa wraz z różnymi swoimi odmianami) i pisanych (typowy list); 4) grup tematycznych, np. gatunki etykiety językowej.

Nie ma nieprzekraczalnych granic między „rodzinami”. Genetycznie wywodzący się z potocznej rozmowy list nie tylko sam funkcjonuje w różnych odmianach stylowych, np. list potoczny, list artystyczny i list (pismo) urzędowy, ale rówmież dał początek nowym gatunkom, por. artykuł (naukowy i publicystyczny) czy podanie.

W dyscyplinach zajmujących się tekstami występują różne ich systematyzacje. W nauce prawo bytu mają nawet „sztuczne” uporządkowania wypowiedzi, przeprowadzane na różnych, dobieranych stosownie do celów podstawach, np. mówione - pisane, oficjalne - nieoficjalne itd. Te podziały mają swoje walory poznawcze i praktyczne, niemniej systematyzacja gatunkowa zdecydowanie góruje nad nimi swoją naturalnością i rangą.

Bibliografia

B a c h t i n Michał, 19S6, Estetyka twórczości słownej. Warszawa.

Bartmiński Jerzy, 1990, Folklor - język - poetyka, W rocłw.

Dobrzyńska Teresa, 1992, Typy tekstów, Warszawa.

Furdal Antoni. 1982, Genologia lingwistyczna, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego".

Gajda Stanisław, 1982. Podstawy badań stylistycznych nad językiem naukowym, rozdz. Struktura gatunkowa tekstów naukowych, Warszawa.

Gatunki i utwory, 1999, „Teksty Drugie”, nr 6.

Głowiński Michał, Kostkiewiczowa Teresa. O k o pień-S 1 a w i ń sk a Aleksandra, Sławiński Janusz, 1998, Słownik terminów literackich, wyd. Ol, Wrocław,

Markiewicz Henryk, 1976, Główne problemy wiedzy o literaturze, rozdz. Rodzaje i gatunki literackie, wyd, IV, Kraków.

Maślanka Julian (red.), 1976, Encyklopedia wiedzy o prasie, Wrocław.

Miodońska-Brookes Ewa, Kulawik Adam, Tatara Marian (wybór, oprać., wstęp), 1983, Genologia polska. Wybór tekstów. Warszawa.

O gatunkach literackich, 1979, w dziale Przekłady, „Pamiętnik Literacki", z. 2 i 3 [oraz 1989, z. 2],