WSP J POLN254160

483

Bibliografia

form trybu, a także leksykalnie za pomoc;} partykuł modalnych. O tym, że zdarzenie ujmowane jest jako rzeczywistość, komunikują także niektóre czasowniki mentalne, których użycie zakłada rzeczywistość (bądź nierze-czywistość) zdarzeń będących obiektem operacji mentalnej, np. wiedzieć, że..., żałować, że... informują, że przedmiot wiedzy, żalu jest faktem, np. ze zdania: Wiem {żałuje), że Jan jest chory wynika, że Jan jest chory. (Szerzej o tym patrz Damelewiczowa, 2C00).

Spośród znaczeń modalnych słowotwórczo wyrażane iest jedynie przekonanie nadawcy o możliwości, rzadziej konieczności (powinności) zajścia zdarzenia. Pojęcia te wyrażane są przez formacje przymiotnikowe, zwłaszcza tworzone z sufiksent a lny, np. poznawalny, słyszalny 'taki, który może być poznany, słyszany', karalny czyn ‘taki, który powinien (musi) być karany’ (por. Puzynina, 1974).

Przedstawiony zestaw kategorii poznawczych wyrażanych słowotwórczo ma charakter szkicowy: nie obejmuje wszystkich pojęć, za pomocą których człowiek ujmuje myślowo i językowo świat. Wiele innych ma charakter bardziej szczegółowy bądź też ukrywa się głębiej w strukturach znaczeniowych leksemów. O niektórych z nich mowa jest w haśle Słownictwo jako interpretacja świata.

Bibliografia

Apresjan J urij, 1980, Semantyka leksykalna. Synonimiczne środki jeżyka (Lekstrzeskaja sw-mant tka. Smommiczeskije sricdstwa jary Li, 19741, tłum. Zofia Kozłowska i Andrzej Markowski, Wrocław.

Bogusławski Andrzej, 1974, Preliminaries for Semantic-Syntactic Descripuon af Basu. Predicatrce Expressions with Specul Reference to Polisb Verb$, w: O predykacji, Wrocław.

Braine Martin D. S., Hardy Judith A., 198C, On Whal Case Categnries Thcre Are, Why They Are, and How They Dewelop: an Amid garn afa priori Considerations, Speculatton, and Eyidence fmm Cbildren, w: Erie Wanner, Lila R. Gleitman (red.), Languape Acquisidon; t.he State ofthe A rt, Cambridge.

Dancś Frantiśek, 1971, Pokus o struktumi analysu słoresnych lymamu, „$lovo a Sloves-nost”, 32.

Daniele wieżowa Maria, 2000, Główne problemy opisu i podziału czasownikowych predykatów mentalnych, w: Studia z semantyki porównawczej, część 1, Warszawa.

D o k u 1 i I Miłosz, 1979. Teoria derywacji (Twfeni >lov s. ćtitinć, w: Teone odvozovóni slov. 1962), tłum. Anna Bluszcz i Jan Stachowski, Wrocław.

Doroszewski Witold, 1946, Kategorie słowotwórcze, Sprawozdanie Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, wyd. 1. przedruk w: Studia i szkice językoznawcze. Warszawa 1962.

F i 11 m o r e Charles, 1968, The Case Jor Case, w: Emmon Bach, Robert T. Harnis (red.), Uni-versais in LmguiStic Theory, New York.

Fi 11 morę Charles, 1969, Types of Lexical Information, w: Ferenc Kiefer (red.), Studies in Syntaxand Semantics, Dordrccht.