276

rewaloryzacji znaczenia tekstów, gdyż - jak twierdzą jej przedstawiciele

j człowieka nie polega na negowaniu i emancypacji z tradycji kulturowej, ale na jej ciągłej interpretacji. W procesie egzystencjalnej interpretacji tekstu człowiek w jakimś sensie może postawić pod znakiem zapytania dotychczasowe pojmowanie samego siebie, a zarazem odkryć nową możliwość życia, także życia chrześcijańskiego w wymiarze historycznym i eschatologicznym. Teoria ta. zwłaszcza w kontekście hermeneutyki filozoficznej IIansa-Gcorga Gadamera, była również rozwijana w katolickiej pedagogice religii (G. Stachel, H. Halbfas).

5.4.5. Edukacja jako hermeneutyka doświadczeń

Na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX w. podejście her-meneutyczne zostało uzupełnione koncepcjami problemowymi i antropologicznymi. Teoria i praktyka wychowania winny bowiem uwzględnić konkretny kontekst życiowy ucznia (postulat konlckstualizacji) oraz bazować na jego elementarnych doświadczeniach (postulat elementaryzacji). Dlatego też tzw. hermeneutyka tekstu powinna zostać uzupełniona o hermeneutykę doświadczenia w kontekście konkretnych sytuacji. Już w 1966 r. Hans-Bemhard Kaufmann postulował konieczność reorientacji teorii kształcenia religijnego, która powinna uznać za podmiot edukacji,

0    czym już wspomniano, nic tyle społeczeństwo, państwo czy Kościół, ile ucznia, który dzięki niej może zdobyć świadomość nowych możliwości bycia i rozwijać się ku dojrzałości, autonomii i wolności. W tym kontekście pedagogika religii powinna odpowiedzieć na dwa zasadnicze pytania. Po pierwsze: jakie zagadnienia (zwane tematami), które bezpośrednio dotyczą uczniów, nadają się do wykorzystania. aby na ich przykładzie ukazać uczniom znaczenie i wagę wiary chrześcijańskiej dla ich samorozumienia i orientacji w świecie? Po drugie: jakie zagadnienia (tematy), w których zostaje zazwyczaj wyartykułowana wiara chrześcijańska, nadają się do lego, aby na ich przykładzie ukazać uczniom znaczenie i wagę tejże wiary dla ich samorozumienia i orientacji w święcie?

Pytania powyższe zainicjowały liczne badania dotyczące elementaryzacji procesu dydaktycznego. Obecnie twierdzi się. że edukacja religijna i humanistyczna powinna odwoływać się do podstawowych doświadczeń człowieka, a mianowicie zagadnień ważnych życiowo (tzw. tematów), doświadczeń elementarnych, czyli podstawowych i prymarnych, a przez to uniwersalnych przeżyć ludzkich, oraz doświadczeń kluczowych - przeżyć w decydujący sposób wpływających na interpretację rzeczywistości. Skoro edukacja religijna powinna być zorientowana na określoną hermeneutykę bytu ludzkiego, to w procesie nauczania należy odwołać się do zagadnień, które uwzględniają wszystko, co zarówno jednostka, jak

1    społeczeństwo doświadczają jako znaczące dla kształtowania własnego życia oraz własnej samorealizacji. W wychowaniu religijnym nie chodzi bowiem w pierwszym rzędzie o transmisję doktrynalnych prawd, ale o wykształcenie religijnego sposobu samorozumienia, orientacji i działania. Tak ujęte nauczanie - jak twierdzi Heinz