38 (56)

38 Konstytucja i inne żróclla prawa konstytucyjnego

bądź w razie obiektywnie istniejącego zagrożenia państwa czy innych sytuacji szczególnych (Belgia. Francja).

Konstytucja z 2 kwietnia 1997 roku przyjmuje - jako podstawową - procedurę swej zmiany przez parlament. Jest to dokonywane w formie ustawy o zmianie konstytucji. a więc stosuje się tu ogólną procedurę ustawodawczą, a ewentualne odstępstwa muszą wynikać z wyraźnego unormowania konstytucyjnego. Takim unormowaniem jest art. 235, który przewiduje, że:

1)    projekt ustawy o zmianie konstytucji może przedłożyć prezydent. Senat lub grupa posłów licząca co najmniej jedną piątą ustawowego składu Sejmu (a więc dziewięćdziesięciu dwóch posłów) - są to wymagania wyższe niż stawiane normalnej inicjatywie ustawodawczej (art. 118);

2)    ustawa o zmianie konstytucji musi zostać uchwalona przez Sejm (większością dwóch trzecich głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów) i nie później niż w ciągu sześćdziesięciu dni przez Senat (bezwzględną większością głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów); konieczna jest więc zawsze zgoda obu izb;

3)    nie przewiduje się obligatoryjnego referendum konstytucyjnego; jeżeli jednak zmiana konstytucji dotyczy przepisów rozdziału 1. II lub XII, to podmioty uprawnione do inicjowania zmian konstytucji mogą zażądać w terminie czterdziestu pięciu dni od uchwalenia tej zmiany przez Senat przeprowadzenia referendum; zmiana konstytucji zostaje przyjęta, jeżeli opowiedziała się za nią większość głosujących (nie ma więc wymogu frekwencji wyborczej);

4)    prezydent ma obowiązek podpisania ustawy zmieniającej konstytucję, nie przysługuje mu w tym zakresie prawo weta;

5)    konstytucja nie może być zmieniona w czasie trwania stanu nadzwyczajnego (art. 228 ust. 6). co oznacza, że nie można w' tym okresie wnosić projektów ustaw o zmianie konstytucji, a prace nad projektami już wniesionymi należy zawiesić.

26. Szczególna moc prawna konstytucji polega na przyznaniu jej najwyższego miejsca w systemie prawa stanowionego. Jak wiadomo, system ten jest zbudowany na zasadzie hierarchiczności poszczą ólnych typów aktów' normatywnych, a konstytucja hierarchię tę niejako wieńczy. Mfi to doniosłe skutki dla relacji między konstytucją a pozostałymi typami aktów normatywnych.

Po pierwsze, skoro konstytucja jest aktem najwyższym, to przedmiot jej normowania ma charakter pierwotny i nieograniczony, natomiast konstytucja wyznacza nic tylko rodzaje innych aktów' normatywnych (źródeł prawa), ale też ich zakres przedmiotowy oraz samoistny bądź wykonawczy charakter. Tym samym konstytucja może normow ać każdą materię, niezależnie od tego, czy była ona już przedmiotem regulacji w aktach niższego rzędu oraz niezależnie od treści owych regulacji.

Po drugie, najwyższa moc prawna konstytucji oznacza, że wszystkie inne akty normatyw ne muszą być z nią zgodne, a więc nie mogą pozostawać z nią w sprzeczności. Sprzeczność ta może przybierać charakter materialny (oznacza ona wówczas takie ukształtowanie treści danej normy, iż nie jest możliwa jednoczesne wykonanie tej normy i odpowiedniej normy konstytucyjnej), charakter proceduralny (gdy przepis lub akt za-

:.vv_v-    ■ %

.

di’./-S:    ?<i iJaSa"'-.. . .

(- TP

w S) laka wszc dla v

w-szy nia je tucji, z 2 k niięd; szano now'it

prawu

niesie

ny, w

właśni

sobie

szym i

czlowi

ralnegi

prawa

odwol;

i-