Art. 38 Konstytucji1 - prawna ochrona życia
• Nie daje prawa do życia, nie można jednak życia odbierać.
• Stoi na przeszkodzie wprowadzenia kary śmierci (obecnie Białoruś ma w ustawodawstwie karę śmierci).
• Kto to jest „człowiek”? Człowiek w znaczeniu art. 148 kk, a dziecko w okresie porodu z art. 149 kk, „dziecko poczęte”? Są to różne określenia. Jak mają się one do określenia z art. 38 Konstytucji RP? Są to desygnaty znamienia „człowiek” - „urodzony”, „dziecko w okresie porodu”, „dziecko poczęte” - prawna ochrona życia według Konstytucji.
• Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 28.05.1997 roku - demokratyczne państwo prawa ma celu chronić człowieka i życie tego człowieka ma być pod ochroną każdym stadium.
• By mówić o prawach, najpierw musi być chronione życie. Ustawodawca zwykły może określić wyjątki, w których będzie można poświecić jedno z kolidujących dóbr, może więc ustalić tylko wtórną legalność.
• Ochrona ży cia zagwarantowana jest też prawie między narodowym - Międzynarodowy Pakt Praw Politycznych i Obywatelskich (1969 rok - protokoły 2, 6 i 7), Europejska Konwencja Praw Człowieka (art. 2)
• Ochrona ży cia - co my tak naprawdę chronimy? Czy prawa podmiotowe, czy wartość obiektyw ną?
• Art. 150, art. 151 kk - u nas na ochronę życia patrzymy i od strony wartości obiektywnej, ale także subiektywny stosunek nie będzie bez znaczenia (prawa podmiotowe).
• Ochrona życia - nie wrolno jej różnicow ać! Życie każdej jednostki obiektywnie jest równie wartościowe!
• Sąd Najwyższy stwierdza, że życie każdego niezależnie od wieku etc. Jest wartością uniwersalną, bez żadnego przymiotnika i podlega takiej samej ochronie.
• „Wartość życia” nie jest rów na „jakości życia” (odczuwalna dla człowieka) - w aspekcie obiektywno-społecznym na to patrzymy.
• Aspekt etyczny
o Czy można oddzielić człowieczeństwo od człowieka, lub osoby? Osoba, osobowość wiąże się z człowiekiem, nie można ich rozdzielać.
o W prawie międzynarodowym - Konwencja o ochronie praw człowieka tak zwana Konwencja Bioetyczna (Konwencja z Oviedo).
Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu (Rozdział XIX kodeksu karnego)
Zabójstwo (art. 148 kk)
Art 148.
f I. Kio zabija człowieka, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lal 8, karze 25 lal pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.
§ 2. Kto zabija człowieka:
1) ze szczególnym okrucieństwem,
2) w związku z wzięciem zakładnika, zgwałceniem albo rozbojem,
3) ir wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie,
4) z użyciem materiałów wybuchowych, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 12, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.
§ 3. Karze określonej w § 2 podlega, kto jednym czynem zabija więcej niż jedną osobę lub byl wcześniej prawomocnie skazany za zabójstwo oraz sprawca zabójstwa funkcjonariusza publicznego popełnionego podczas lub w związku z pełnieniem przez niego obowiązków służbowych związanych z ochroną bezpieczeństwa ludzi tub ochroną bezpieczeństwa lub porządku publicznego.
§ 4. Kto zabija człowieka pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedlmionego okolicznościami, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lal
Według art. 225 Kodeksu Makarew icza - „kto zabija człowieka” - nie było typów' kwalifikowanych, były tylko typy uprzywilejowane.
Kodeks karny z 1969 roku pozostawił typy uprzywilejowane i ten sam podsystem
W kodeksie karnym z 1997 roku chciano zaostrzyć karę za zabicie człowieka, wiec wprowadzono typy kwalifikowane.
Art 38.
Rzeczpospolita Polska zapewnia każdemu człowiekowi prawną ochronę Życia.