CCF20081106017

samość”, „osobowość społeczna”, „centralna kategoria pojęciowa” (wij danym obszarze problematyki). Można by też wymienić kilka studiów!] i książek, w których znalazły one zastosowanie, albo zostały za¹ | proponowane do postawienia, podejmowania i rozwiązywania prolj blemów edukacji, wychowania, socjalizacji i rozwoju. Warto rnożo¹ zauważyć, że towarzyszy tym próbom:

1.    poszukiwanie alternatywy dla dotychczasowych sposobów stawiania pytań i budowania odpowiedzi edukacyjnych;

2.    przekraczanie progu myślenia w granicach dotychczasowego paradygmatu;

3.    kształtowanie nowej formacji intelektualnej.

W tej ostatniej kwestii „nowej formacji” — godne zauważenia (za L. Witkowskim) jest zróżnicowanie nowej formacji społeczno-ekonomicznej (w sensie przyjętym przez klasyków marksizmu); wspólnoty losów pokoleniowych, związanych z ważnym wydarzeniem politycznym oraz wspólnoty sposobu myślenia o rzeczywistości, odznaczającego się „radykalnym cięciem epistemologicznym” w poprzek dyscyplin uniwersyteckich.

W naszych realnych warunkach te trzy sposoby rozumienia nowej j formacji są dramatycznie splątane i zdają się stanowić gordyjski węzeł ] problemów edukacyjnych.

Nałożenie na siebie siatki pojęć edukacyjnych i aspektów ukaza-1 nych tu sposobów myślenia o rzeczywistości społecznej i psychicznej ] oraz pewnej postawy poznawczej stwarza problemy możliwe — jak udowadniano — do rozwiązania z zastosowaniem teorii krytycznej. Umożliwia to także formułowanie hipotez na użytek diagnoz bliskiej perspektywy dotyczącej naszej rzeczywistości: okresu przesilenia 1 i konfliktów procesów kształtujących osobowość człowieka i jego typ j relacji ze światem. Przykłady takich hipotez opisuję w innym miejscu, i Sposób Chodzi tu o zaznaczenie postulatu takiego sposobu ich formułowania, !

formułowania .    ,

problemów by wychodziły od najmniej korzystnych dla edukacji przypuszczeń, co badawczych ^ _Wyj^_c|₀Wy_C|-, stanów rzeczy; sposobu zastosowanego nie wyłącznie po to, by zachęcać badaczy do ich falsyfikacji, lecz aby odsłaniać pulę j możliwych i koniecznych działań edukacyjnych, by obniżać przestrzeń maksymalnych zagrożeń i by przekonywać, że bez maksymalnego wysiłku twórczego i badawczego zagrożeń tych zrozumieć, i tym bardziej usunąć i pokonać się nie da ¹.

1'nlrc.ine lektury

I    l i||| ikl F. (red.), Poza kryzysem tożsamości, Kraków 1993.

SlMMMiiInmski S., Nauka a porządek świata, Warszawa 1983.

Vn, i, ulamski S., Między historią a metodą, Warszawa 1983.

I> dl (red.), Foucault i edukacja, Kraków 1995.

i' mu II., Bloor D. (wybór), Mocny program socjologii wiedzy, Warszawa 1993. I' mumii Socjologia, Poznań 1996.

II    >i| . i II, Barnes H.E., Rozwój myśli społecznej od wiedzy ludowej do socjologii.

(l/ęść 1 i II, Warszawa 1964-1965.

|i> ii" i P. ILuckmann T., Społeczne tworzenie rzeczywistości, Warszawa 1983. II'" hański J., Sto zabobonów, Kraków 1994.

Ilmńh A. (red.), Filozofia dziś. Z badań nad filozofią najnowszą, Lublin 1995. l'i ■ Ińskl J., Witkowski L. (red.), Edukacja wobec zmiany społecznej, Poznań-Poruń 1994.

Iliihslilskl T. (red.) Filozofia w dobie przemian, Poznań 1994.

Diii . iii W.J., Piątkowski K., 0 czym opowiada antropologiczna opowieść, Warszawa 1994.

¹ u Liwski Z. i inni (red.), Filozofia a nauka. Zarys encyklopedyczny, Wrocław 1987.

¹ liillliters A., Czym jest to, co zwiemy nauką?, Wrocław 1993.

' limu) L., Prądy i kierunki w pedagogice XX wieku. Warszawa 1963.

¹ lun ileńczuk B., Spór o naturę prawdy, Warszawa 1984.

' i irpanlak-Walczak M., Między dostosowaniem a zmianą. Elementy emancypacyjnej teorii edukacji. Szczecin 1995.

I liinbar R., Kłopoty z nauką, Gdańsk-Warszawa 1996.

I    i/lmnldowicz Gz., Muzyka W., Neopozytywizm i hermeneutyka — ku nowej

rpisteme pedagogiki, Olsztyn 1994.

I^I    nllłlcrska A., Pytanie o pedagogikę, Warszawa 1990.

I Miii łiult M., Archeologia wiedzy, Warzsawa 1977.

Cliilmowlcz J., W poszukiwaniu istoty religii, Kraków 1991.

(mthowski J., Sikora M. (red.), Modele nauki, Poznań 1993.

(Im luiwski J., Kisiel P. (red.), Patologia i terapia życia naukowego, Kraków 1994. i Inćkowskl J., Marmuszewski S. (red.), Nauka. Tożsamość i tradycja, Kraków 1995. (liiilmwski M., Elementy filozofii nauki, Toruń 1993.

I h liilcka-Bezwińska T., W poszukiwaniu tożsamości pedagogiki. Świadomość tforetyczno-metodologiczna współczesnej pedagogiki polskiej (geneza i stan), Bydgoszcz 1989.

1

   /.c zbioru: Socjalizacja — osobowość — wychowanie. Materiały z konfenntj! naukowej w 1984

Poznań 1989, UAM.