CCF20090811039

Część l1 - Rozdział I. Jego życie 129

w efekcie wpłynęło na powstanie dwóch sprzecznych obrazów jego osoby. Podobna sprzeczność występowała w późniejszych latach, o czym świadczy porównanie opisów jego osoby podanych przez ludzi, którzy znali go na gruncie towarzyskim z introspekcyjnymi rozmyślaniami zawartymi w napisanych przez niego Dziennikach. To dlatego jego siostrzenica, Henriette Lund, opisuje Wujka Sorena jako jednego z najpogodniejszych ludzi - idealnego towarzysza zabaw dziecięcych. Charakteryzuje go jako „wielkiego psotnika”; do którego miała „ukrytą słabość i czułość”; był „dowcipny i zabawny”, jego śmiech był zaraźliwy. Kiedy zmarł ojciec Kierkegaarda zanotowała, że ludziom z zewnątrz mogło się wydawać, że niewiele go ta sprawa obeszła. Jednak wiele lat później, kiedy ukazał się pierwszy tom Papirer, powołała się na jedną z chrześcijańskich wypowiedzi jej Wujka: „Tak, czyż nie wzbudza niepokoju myśl, że człowiek, który zawsze wyglądał tak pogodnie, był tak całkowicie ogarnięty melancholią,..”¹. W Papirer także możemy dostrzec tę porażającą i wszechobecną melancholię, która charakteryzowała całe jego życie wewnętrzne oraz dowiedzieć się jak głęboko wpłynęła na niego śmierć jego ojca.

To samo dotyczy pisarstwa Kierkegaarda. On sam, komentując zawartość prac napisanych pod pseudonimem, jasno wypowiada się pod koniec Zamykającego Nienaukowego Postscriptum, że we wszystkich tych pracach „żadne z tych słów nie jest moje” ². To on stworzył tych wszystkich autorów jako swoistą licencję poetycką, jednak ich twórczość należy przypisywać tylko im, a nie jemu. Z drugiej strony, to on jest autorem, w dosłownym znaczeniu tego słowa, Budujących przemówień, chociaż nawet tych dzieł nie powinno się uważać za pełne wyjawienie Kierkega-ardowskiej myśli czy też głębi jego religijnego życia. Dopiero z czasem, gdy zaczął dążyć do coraz większej otwartości, cała złożoność jego pisarstwa zaczęła przybierać formę prostoty. Zarówno jego życie, jak i jego dzieła są przykładem zasad, które wyznawał: że to, co wewnętrzne nie jest tym, co zewnętrzne, żadnego człowieka nie da się przejrzeć do końca, a głębi ludzkiej egzystencji nie można w pełni uchwycić w sferze obiektywności.

Jednak od momentu opublikowania Dzienników, zaistniała możliwość odtworzenia przynajmniej wewnętrznej walki Kierkegaarda oraz częściowego zrozumienia istoty bliskiego związku, który występował pomiędzy jego życiem a jego myślą. Najczęściej pisywało się o Kierkegaardzie poecie, filozofie czy proroku w odniesieniu do kolejnych lat jego życia. W pewnym sensie był on tym wszystkim, jednak teraz dostrzega się go jako religijnego człowieka walczącego o swoją duszę. Przyglądając się jego osobie z tej perspektywy, nie powinno się go osądzać jako poety, filozofa czy proroka, lecz z życzliwością zrozumieć w kontekście jego własnej drogi pielgrzyma. Bowiem może być prawdą to, co sugerował Heidegger, że płodność

1

■ joumałs, s. 560.

2

Postscript, s. 551.