CCF20090811059

Część II - Rozdział II. Wiodące tematy 149

prawdą bezstronną, która nie wzbudza zainteresowania. Dążąc do osiągnięcia prawdy obiektywnej, myśliciel próbuje pozostawić samego siebie na zewnątrz, tak dalece jak to tylko możliwe. Umysł nie tylko abstrahuje od konkretnych wydarzeń, ale także próbuje oderwać się od samego myśliciela. Człowiek zamienia się w obserwatora. Otóż taka, odnaleziona przez człowieka prawda, nie jest już „prawdą dla niego”; jest prawdą uniwersalną, jest prawdą ogólną; i jest tylko prawdą przybliżoną ¹⁹. Obiektywne, bezstronne podejście może wystąpić tylko w konkretnych warunkach i zajmować się jedynie pewnymi problemami. Według Kierkegaarda nie powinno się go stosować do rozwiązywania problemu egzystencji czy też poszukiwania sposobu na to, jak stać się chrześcijaninem²⁰.

Do prawdziwych problemów egzystencjalnych, w których musi zawierać się decyzja, nieskończone zainteresowanie czy ich przywłaszczenie, nie można podchodzić w ten sposób. Kierkegaard jasno wykazuje nieefektywność spekulatywnego podejścia do egzystencjalnych pytań, tego typu jak: Co to znaczy być nieśmiertelnym? Co to znaczy być wdzięcznym Bogu za dobro, którym mnie obdarzył? Co to znaczy wstąpić w związek małżeński? Co to znaczy umrzeć? Otóż abstrakcyjna myśl wypacza egzystencjalną jakość tych pytań poprzez pominięcie subiektywnego myśliciela, który osobiście jest głęboko zainteresowany tymi pytaniami.

Tożsamość myśli i egzystowania prowadzi do filozofii immanencji, w której różnice, sprzeczności oraz braki w ciągłości są zamazywane, unieważniane bądź całkowicie pomijane.

Dla filozofii spekulatywnej wszystko stanowi pewną część całości²¹. Wszelkie myślenie ma swoje korzenie w zasadzie immanencji²². Nie istnieją żadne prawdziwe braki w ciągłości, a więc także nie ma żadnej prawdziwej transcendencji w filozofii Hegla. Dialektyka Hegla nie jest dialektyką egzystencji, lecz myśli, sprzeczności są znoszone. Co więcej, filozofia Hegla odrzuca zasadę sprzeczności, Tego rodzaju odrzucenie byłoby uzasadnione, gdyby Hegel proponował tylko system logiki, lecz jest on w błędzie, usiłując znieść ostateczne albo-albo w egzystowaniu²³.

Filozofia tożsamości nie tylko redukuje konkret do abstraktu i obiektu poznania, lecz także taka filozofia sprowadza przypadkowość do konieczności. Nie ma ani prawdziwego nowatorstwa, ani prawdziwej wolności, gdy usiłuje się obmyślać egzystencję ²⁴. Filozof spekuktywny myśli w kategoriach celowości oraz Systemu²⁵.

¹⁹    David Swenson, Something about Kierkegaard, Minneapolis 1945, s, 143.

²⁰    Postscript, ss. 70, 85,

²¹    Tamże, s. 133,

²²    Tamże, s. 88.

²³    Tamie, ss. 270-271.

²⁴    Tamże, s. 90.

²⁵    Tamże, s. 107.