CCF20090811087

Część II - Rozdział III. W stronę chrześcijańskiego życia 177

wymaga maksimum pasji. Pasji, która nie jest jedna i dla wszystkich; jest ciągła, powtarzająca się lub bezwartościowa.

Zaś wszelkie egzystencjalne media można by nazwać „namiętnymi”, ponieważ wszystkie, czy to rozpacz, świadomość winy, świadomość grzechu, nieskończona rezygnacja, cierpienie czy też lęk, wyrażają w różnym stopniu intensywność ruchu ukierunkowanego na wewnętrzne zainteresowanie, którym jest pasja.

7. UWAGI NA TEMAT WARTOŚCI

Komentatorzy myśli Kierkegaarda często zgodnie wskazują na ukrytą filozofię wartości w tym czy innym jego dziele lub w całej jego twórczości. Mogą co najwyżej występować niewielkie wątpliwości co do tego, czy jego podejście do indywidualnej egzystencji ma charakter jakościowy i wartościujący. Różne sfery egzystowania opisane we wszystkich dziełach Kierkegaarda są w rzeczywistości hierarchicznym schematem wartości, a wewnątrz tych sfer istnieje podobna hierarchia, chociaż różnice pomiędzy nimi nie są tak wyraźne. Oczywiście, metoda Kierkegaarda jest niezwykła; wartości życiowe, które składają się na przedmiot zainteresowania są dobierane tak, aby mogły się same objawić T Kategorie dotyczące wartości nie są i nie mogą być abstrakcyjne. Nie żyjemy przecież w logicznych, naukowych czy metafizycznych kategoriach. Idzie raczej o kategorie osobiste i rzeczywiste. Zasada przedstawiania wartości w rosnącej skali jest zatem oczywista. Zasadę tę można przedstawić w różnorodny sposób, chociaż każdy z tych sposobów wyraża dokładnie to samo. Według Kierkegaarda najcenniejszą wartością jest wolność; dlatego im więcej wolności, tym więcej wartości⁵⁷. Myśliciel twierdzi także, że najwyższym dobrem jest miłość; dlatego im więcej prawdziwej miłości (takiej, jak ta opisana w Czynach miiościj, tym więcej wartości⁵⁸. Mówiąc wprost, tę samą rzecz można przedstawić w kategoriach odnoszących się do Boga jako najwyższego dobra, bądź też własnej nieśmiertelności, czy też wiecznego telos.

Innym sposobem podejścia do tego samego problemu może być również przedstawienie go w skali wzrastającej subiektywności i duchowości. Korzystając ze struktury i nauki płynącej z Czystości serca, skalę tę można wesprzeć na stopniu, w którym pojedynczy człowiek jest zdolny pragnąć tylko jednej rzeczy, to znaczy, na stopniu osiągniętej jedności i integracji. W tym świetle proces prowadzący do stania się chrześcijaninem lub autentycznie egzystującej osobowości, jest jedną z realizujących się wartości na wzrastającej skali, osiągającej pełną aktualizację tylko

⁵⁸ David Swenson, dz. cyt., s. 144.

⁵⁷    Concept of Dread, s. 99.

⁵⁸    Works of Love, s. 193.