CCF20090831069

114 Świadomość

czyni z niej bezpośrednio poznanie najbogatsze, poznanie o bogactwie wręcz nieskończonym. Żadnej nie znajdziemy tu granicy ani wtedy, gdy posuwać się będziemy coraz dalej w przestrzeni i w czasie, w których bogactwo to istnieje, ani wtedy, gdy wziąwszy z tego bogactwa jedną tylko część, zechcemy drogą podziału wniknąć w jej głąb. Pewność zmysłowa wydaje się poza tym też czymś najprawdziwszym; nie uroniła ona bowiem nic ze swego przedmiotu, lecz ma go przed sobą w całej jego pełni. W gruncie rzeczy jednak owa pewność sama zdradza się z tym, że jest prawdą najbardziej abstrakcyjną i ubogą. O tym, co wie, powiada tylko tyle: ono istnieje; treścią jej prawdy jest tylko byt przedmiotu. — Jeśli zaś chodzi o świadomość.'typ' i ona ze swej strony występuje w pewności zmysłowej tylko jako czyste.Jfa. Inaczej mówiąc: ja jestem w obrę-_ bie pewności zmysłowej li tylko tym oto Ja (reiner Dieser), a przedmiot tylko tym oto przedmiotem (reines Dieses). Ja, to oto Ja, jestem tej oto rzeczy pewny nie dlatego, że ja, jako świadomość, przeszedłem przy tym jakiś proces rozwoju i w rozmaity sposób czyniłem, so użytek z moich myśli, ani też dlatego jakoby rzecz sama, której jestem pewien, przedstawiała sobą — dzięki wielkiej różnorodności rozmaitych cech —- bogaty, wielostronny stosunek w sobie samej, czy też wieloraki stosunek do rzeczy innych. Ani jedno, ani drugie nie obchodzi w ogóle prawdy zmysłowej pewności. Ani Ja, ani rzecz nie mają tu znaczenia jakiegoś wielostronnego, zapośredniczenia; Ja nie występuje tu jako wielostronne wyobrażenie czy myślenie, a rzecz jako wielość różnorodnych cech, lecz rzecz istnieje, a istnieje dlatego, że istnieje. „Rzecz istnieje" — oto, co jest istotne dla wiedzy zmysłowej. I ten właśnie czysty

byt, ta prosta bezpośredniość stanowi prawdę rzeczy. Również jajco stosunek jest pewność zmysłowa stosunkiem czysto bezpośrednim; świadomość jest Ja i niczym więcej J jest tylko tym oto Ja. Wiedza jednostki dotyczy Ii tylko tej oto rzeczy (reińes Dieses), tzn. rzeczy jednostkowej (das Einzelne).

Jeśli jednak przyjrzymy się bliżej czystemu bytowi, który stanowi istotę pewności zmysłowej i o którym mówi ona jako o sw^rej prawdzie, stwierdzimy, że wchodzi tu w grę (spielt beiher) jeszcze wiele innych momentów. Rzeczywista pewność zmysłowa, to nie tylko wspomniana wyżej czysta bezpośredniość, ale także to, co jest jej przykładem (ein Beispiel derselben ¹). Wśród niezliczonych występujących tu różnic odnajdujemy wszędzie jedną główną, mianowicie tę, że w ramach zmysłowej pewności obydwa wyżej wspomniane „te oto“, mianowicie to oto jako Ja i to oto jako przedmiot, wypadają natychmiast ze sfery czystego bytu. Jeśli wnikniemy refleksją w tę różnicę, stwierdzimy, że ani jedno, ani drugie nie istnieje w obrębie zmysłowej pewności jedynie w^r sposób bezpośredni, lecz zarazem jako coś, co zostało zapośredniczone. Pewność, którą Ja posiada, zawdzięcza, ono czemuś, co jest inne niż Ja, a mianowicie rzeczy; i również rzecz za-zssdziecza swą pewność czemuś, co jest inne niż rzecz, mianowicie Ja.

1

Hegel lubi dopatrywać się w etymologicznym znaczeniu słów 'jakiegoś głębszego sensu filozoficznego. Chwali nawet z tego punktu widzenia język niemiecki _ [Logik, t. I, str. 94}. W danym wypadku łączenie wyrazu „lłeispiel" z czasownikiem j^ieiherspielen" ma oznaczać, że przykład tego, co bezpośrednie, nie jest już bezpośredniością, ale czymś, co tej bezpośredniości towarzyszy (czymś, co do niej „przyłożone" zostało), i tym samym czymś zapośrcdniczonym.