CCF20090831107

190 Świculomość

z nich jest w sobie samym przeciwieństwem samego siebie. Albo jeszcze inaczej: każdy z członów rozdwojenia nie jest w ogóle przeciwieństwem, lecz czymś tylko dla siebie, jest czystą sobie samej równą istotą, która nie zawiera w sobie żadnej różnicy. Toteż nie 126 ina potrzeby pytać, ani tym bardziej uważać zadręczania się tym pytaniem za filozofię, ani uważać, że filozofia nie może w ogóle dać odpowiedzi na pytanie, w Jaki sposób z tej czystej istoty, w jaki sposób wychodząc poza nią (aus ikm heraus) powstaje różnica, czyli innobyt ¹. Albowiem rozdwojenie już się dokonało, różnica została wyłączona z istoty równającej się sobie samej i postawiona obok niej. To, co miało być równe samemu sobie, jest już raczej jednym członem rozdwojenia aniżeli absolutną istotą. I dlatego też rozdwojenie się tego, co równa się samemu sobie, oznacza także znoszenie siebie jako czegoś już rozdwojonego, oznacza, że to, co jest równe samemu sobie, znosi siebie jako innobyt. Jedność, którą się ma na myśli, kiedy się mówi, że różnica z niej pochodzić nie może, jest w istocie rzeczy tylko jednym z momentów rozdwojenia; jest abstrakcją prostej niezłożoności, będącej przeciwstawieniem różnicy. Ale, jeśli uważamy, że jedność jest abstrakcją, że jest tylko jednym członem przeciw-stawności, to stwierdzamy tym samym, że jest ona rozdwajanicm. Jeśli bowiem ta jedność jest czymś negatywnym, czymś’ przeciwstawnym, to została ona założona właśnie jako coś, co w sobie samym zawiera przeciwstawność. Toteż różnica między rozdwajaniem sie i stawaniem się równym samemu sobie jest również tylko

mchem znoszenia samego siebie. Skoro bowiem to, co jest równe samemu sobie i ma dopiero rozdwoić się i stać się swoim własnym przeciwieństwem, jest abstrakcją, czyli samo jest już czymś rozdwojonym — to jego rozdwojenie jest zniesieniem tego, czym ono jest, a więc zniesieniem swego własnego rozdwojenia. Stawanie się równym samemu sobie jest więc także rozdwajaniem się. To, co staje się równe samemu sobie_> staje się czymś przeciwstawnym rozdwojeniu, a to znaczy, że samo siebie ustawia po jednej stronie, czyli staje się raczej czymś rozdwojonym.

[ Rekapitulacja J

Nieskończoność, czyli ów absolutny niepokój czy- \ stego wprawiania w ruch samego siebie, polegający na j tym, że to, co zostało w jakiś sposób określone, np. ; jako byt, jest raczej przeciwieństwem tego określenia — / nieskończoność ta była już wprawdzie przedtem du-/ szą wszystkiego, z czym dotychczas mieliśmy do czynienia, ale sama wystąpiła swobodnie dopiero w tym, co wewnętrzne. Widzimy ją już w zjawisku, czyli grze sił, ale w swobodnej formie występuje ona po raz pierwszy dopiero w wyjaśnianiu. Teraz, gdy staje się ona wreszcie przedmiotem dla świadomości, taką, jaką jest— świadomość., staje się samowiedzą *. Czynność wyjaśniająca rozsądku daje naprzód tylko opis tego, czym 127 jest samowiedza. Rozsądek znosi różnice zawarte w prawie, które stał)'¹ się już wprawdzie różnicami czystymi, ale pozostały jeszcze wzajemnie wobec siebie obojętne,

* W nieskończoności bowiem różnica między świadomością a przed- . miotem świadomości staje się różnicą, która różnicą nie jest, i przed- i miotem świadomości staje się świadomość sama.

1

Punkt widzenia Schellinga, któremu Hegcl zarzuca, że swoją filozofią identyczności dochodzi do immobilizmu eleatów.