elementy kompozycji fotograficznej

Między przedmiotem ł jego obrazem Istnieje wiele różnic.

Wyodrębnijmy najważniejsze:

J) Każdy przedmiot jest w ruchu¹ ²). Obraz Jego Jest nieruchomy. Ruch przedmiotu jest dwojaki: bezwzględny i względny. Wyjaśnijmy to na przykładzie. Idąc ulic.² widzimy człowieka pracującego. Traktujemy go jako przedmiot. Przedmiot ten jest ruchomy. Zmienia stale swe położenie. Jest to ruch bezwzględny. Jednocześnie my. idąc ulicą, zmieniamy stale nasz punkt widzenia, na skutek czego co chwila oglądamy robotnika z innego miejsca. Powoduje to ciągłą zmianę Jego obrazu w naszym oku. Jest to ruch względny ²).

2) Obraz fotograficzny jest płaski, leży na powierzchni papieru‘), w przeciwieństwie do przedmiotów, ustawionych w konkretnej trójwymiarowej przestrzeni. Fotografia przestrzenna, stereofotografia Jest obecnie mało popularna i niełatwo dałoby się ją zastosować w fotografii artystycznej *).

3) Obraz fotograficzny jest najczęściej jednobarwny, rzeczywistość — wielobarwna. Fotografia barwna jest nowym zagadnieniem i wymaga specjalnego opracowania pod względem estetyki.

4) Obraz fotograficzny posiada wąską skalę tonalną, zazwyczaj kilkadziesiąt razy mniejszą od rozpiętości tonalnej fotografowanych przedmiotów.

Mimo widocznych różnic między przedmiotem (rzeczywistością) a jego obrazem, z których najważniejsze podano wyżej, fotograf może użyć przedmiotu tworzywa do realizacji własnej wizji artystycznej.

• •

Przystępując do fotografowania przedmiotu powinniśmy poznać jego właściwości formalne i treściowe, mające wpływ na tworzenie się obrazu. Właściwościami tymi z punktu widzenia fotografa są:

1. Barwność przedmiotu

2. Jasność przedmiotu

3. Kontrast przedmiotu

4. Wielkość (kątowa) przedmiotu

5. Ilość i wielkość składowych elementów przedmiotu

6. Ruch przedmiotu

7. Treść emocjonalna przedmiotu

*) Zmiana Jest ruchem. Nawet bardzo powolne miony traktujemy Jako ruch. Dlatego możemy twierdzić, ta każdy przedmiot Jcit w ruchu. Nieruchomość obrazu Jest równie pozorna. jak nieruchomość przedmiotu. Dla naszych rozważań przyjmujemy, że obraz jest nieruchomy, ponieważ jogo elementy w stosunku do siebie nio mogą się zmieniać.

Proponujemy określenia „względny" 1 „bezwzględny" w sensie słownikowym, nie upierając się przy ich całkowitej trafności.

⁴) Emulsja Jest utworom trójwymiarowym, choć bardzo cienkim. Obraz, mimo że tworzące go ziarna leżą w przestrzeni emulsji. Jest utworem powlorzchnlowyro. płaskim. (Prawidłowa nazwa — „warstwa światłoczuła". Poclowai określenie „emulsja fotograficzna" Jest powszechnie przyjęta, będziemy go używać).

») W pracy niniejszej stosujemy określenia: „fotografia artystyczna", „fotograf artysta” zamiast „fotografika". „fotografik". Nazwa „fotografika" zaproponowana przez Jana Bułhaka pierwotni* spełniała swoje zadanie, lecz z czasem potworzyły się takie dziwolągi Jak „fotografika naukowa" czy „fotografika techniczna”. Z togo powodu wracam do określenia najstarszego. Jednoznacznego.