Gennep Obrz�dy przej�cia9

nnfo wyboru Imienia. Zdarza się także, tt dziecko zmienia Imię tytofcroc, ||^ przechodzi i jednej grupy wieku do kolejnej. W takim przypadku otrzymuje imię dosyć nieokreślone, następnie imię osobisto jawne, osobiste tajrte. później imię rodu, klanu, Imię tajnego stowarzyszenia iw h ^ Nie ma potrzeby, jak sądzę, dowodzić. Iż obrzęd nadawania imienia L tuałem megracyjnym - przywołane wyżej prace zdają się świadczyć o ^ 2 noznacznie. Do owego zbioru opisów mogę dodać jeszcze jeden, d(w zwyczajów panujących niegdyś w Gabonie Gdy rodziło się dziecko,

wejsk; gtosć**' nowin rozpowiadał ł« wieść i domagał się dla dziecka irwuiw iweisca pośrod żywych. Ktos; ffug^go końca wioski odpowiadał mu a nar^* stały się fettem i obiecywał w imieniu całej społeczności, że nowo narodzony^ nie do nią przyjęty i obdarzony wszystkimi należnymi mu prawem oraz poyuw mi. lud&wyfega!) na ulicę, gdzie noworodka wystawano na widok putWaryp^ noszono też rwedntoę wypeWoną wodą, a wódz woski lub (głowa rodziny) dziecko, nadawał mu Imię i wypowiadał modlitwę za jego zdrowie. pońpjfl szczęśliwe doczekanie wieku dojrzałego, liczne potomstwo ftp *

Ów gaboński rytuał nadania imienia jest uderzająco podobny do otnu chrztu, który bardzo często postrzegano jako rytuał oczyszczenia (tefarvtf t znaczy jako rytuał wyłączenia ze świata świeckiego lub nieczystego. Tymczs# nie wolno zapominaj ie obrzęd ten może mleć także charakter rytuału nia, zwłaszcza że nie używa się w nim zwykłej wody, ale wody święconej. Na*., tek tego obrzędu ochrzczony nie tylko trąd jakąś właściwość, lecz takżezy&j nową. co prowadzi nas wprost do kolejnego typu rytuałów, które zwykłem* rytuałami inicjacji.

°Ctetóym tu zaznaczyć, że imię dorosłego tak2e może się zmieniać w cfe» aa-afcona skutek szczególnych wydarzeń, takich Jak heroiczne czyny kiO.fnewrt niezręczności I gafy (zob. Elsdon Best, Maori Nomnckture, „Journal ol Ihfi RoyalMw pologlca) tnsbtute* 1902,132, s 194-196), albo jest to zmiana systematyczni, Wtar warzyezy takim wydarzeniom, jak narodziny dziecka, przejście z jednej grupy WieM mugio], z jednego stopnia wtajemniczenia do drugiego itp. (na temat mteresującegopą padku zmiany irreeraa na każdym etapie .wznoszącej tazy żyda' u Paunśów zoó to Curwngham Relcher. A Pawnee Ruś Useć wtm Changing a Man's Mess. Mm ArtNopologisr* łnowaseriaj 1099.11,0.85^7).

■ S* Daw Wlson. Western Hńca, cyl za: Robert H Naeaau.fepcrismhMr Afrtee, London 1904, t 212-213. Można także sięgnąć do Opisów Ateumdre a iiinlb w Ona tiOasiołi au Sóndgai, Parts 1900, s, 24 (Maurowie), 50 (Fulanie). 64 (Lob), flfl* I kułerzy), 88 (Mandojowie), 127 (Wołofowle), 145 (Sererowle).

" Erhard Burr-er Tyłor izoć partotna. tozOz ifl (kyzętff icero* I

popeM Mąd polegający m wspomnianym pomieszaniu pojęć; na temat dnfci0o*| rzędu nqxf zob Lewis Richard FanwH, The btoMW of Re*fon, London tW ft 0.5657,156-158

Zanim jednak do nich przejdę, chciałbym wspomnieć o obrzędach przed' stawiania dziecka słońcu, księżycowi l ziemi, które także możne interpretować (a ko rytuały przejścia. Wydoi© ml się wszelako, że ta interpretacja rńa została właściwie zrozumiana przez Frezera i Oietertcha. Tymczasem u takich ludów jak Bantu czy Indianie amerykańscy (szczególnie zaś Indianie Pueblo oraz Indianie Ameryki środkowej) życie społeczne i kosmos to dwie rzeczywistości ściśle ze sobą powiązane. Naturalne jest więc. Ze nowo narodzony człowiek jest poddawany obrzędom integracji ze światem kosmicznym reprezentowanym przez jego podstawowe elementy. Stąd rytuał przedstawiania dziecka słońcu czy księżycowi. obrzędy kontaktu z ziemią itp.³²1 jeśli nawet totemizm jest w ostatecznym rachunku systemem o celach czysto gospodarczych, to wydaje sią oczywista, a dziecko musi prędzej czy później doświadczyć Integracji ze swoim totemem, nawet wtedy, gdy założymy, Iż ów totem został mu niejako przypisany od urodzenia. Taki© obrzędy integracji ze społecznością totemiczną łudzko-zwterzęcą, ludzko-roślinną lub ludzko-kosmiczną stanowią w istocie odpowiednik rytuałów integracji z rodziną, do której przecież dziecko należy automatycznie od chwili narodzin, poprzez sam fakt, iż pochodzi od danej maiki i być: może danego ojca. Jak więc widać, tego typu obrzędy noszą wyraźne znamiona włączenia do pewnych ściśle określonych grup społecznych.

" Obrzęd przedstawienia słońcu traktowany tytko jako rytuał włączenia znajdziemy na przykład u Tarahumarów (zob. Karl Śotus Lumhottz. Unknown Mokko. i 1. New York 1002, a. 237) I u Zuniów (zob. Matflda Coxe Evans Stevenson. The Jndians. Tłmk My-thołogy. Esoforic Frotemtaos and Oranonfcs. Washington, DC. 1906 Z koku ob

rzęd przedstawienia księżycowi opisał James Oeorge Frezer w pracy Adonis. Ams. Oskis. London 1907. a. 373 I nast. Większość przywoływanych przez Frezera obrzędów to rytuały sympatyczne, których podstawę stanowi założenie, ze przyrastanie księżyca sprzyja rozwojowi dziecka. Wbrto także pamiętać, ze w wielu kulturach słońce I księżyc mają charakter tołomów Dlatego na przykład w niektórych plemionach kaftan amerykańskich prrodtławtenle dziecka ciałom niebieskim stanowi rytuał włączenia do społeczności toto-nactnsj, a niekiedy rytuał integracji z bóstwem W takim przypadku nowo narodzone dziecko poddane obrzędowi przedstawienia traktuje się później jako „dziecko siońce".

Narodziny ł dzieciństwo