IMG 1305062739

)6 Wielka masakra kotów Pracownicy podnoszą bunt: wielka masakra kotów przy uucy... 107

RYC. 6. Rozrywki pospólstwa w gospodzie Ramponeau pod Paryżem

rze nie tylko docinali młodzieńcom, ale domagali się też od nich opłat nazywanych bienvenues albo quatre heures. Aż do tego momentu, młody człowiek żył jakby w stanie liminalnym, wypróbowując dzią^ łanie konwencji życia dorosłego przez wplatanie ich w swoje szaleń-; cze zabawy. Dorośli tolerowali jego żarty, nazywane w żargonie dru-: karskim copies i joberies, ponieważ rozumieli, że młody człowiek musi się wyszumieć, zanim się ustatkuje. Gdy to nastąpi, przyswoi on sobie zasady rzemiosła i przyjmie nową tożsamość, czego symbolem! była często zmiana imienia²¹.

Jerome został czeladnikiem po odbyciu ostatniego obrzędu przej^Ś śda, czyli compagnonnage. Miał on taką samą formę jak poprzednią! ceremonie - po zapłaceniu przez kandydata opłaty inicjacyjnej i do-: rzuceniu się czeladników świętowano przy jedzeniu i piciu. Tym razem Contat streszcza przemówienie wygłoszone przez kierowniką zrzeszenia²²:

Nowo przyjęty wysłuchuje nauki. Mówi się mu, by nigdy nie zdradził 9 swych kolegów i nie pracował poniżej przyjętej stawki. Jeśli pracow-:| nik nie akceptuje wynagrodzenia i opuszcza drukarnię, nikt z pracuj

gfcjących tam nie powinien wykonywać tej pracy za niższą stawkę. Takie są prawa obowiązujące wśród pracowników. Zaleca się mu, by był || wierny i o nieposzlakowanej uczciwości. Każdy pracownik, który j| zdradzi pozostałych, gdy drukowany jest jakiś tekst zakazany, zwany m marron [kasztan], musi być sromotnie wyrzucony z drukarni. Jego ! koledzy umieszczą go na czarnej liście rozsyłanej do wszystkich dru-|v kami w Paryżu i prowincjach. [...] Oprócz tego wszystko jest dozwo-|| lone: pijaństwo uznaje się za dobrą cechę, waleczność i rozpasanie za H przymioty młodości, zadłużanie się za oznakę sprytu, a niereligijność I za objaw szczerości. Jest to wolne, republikańskie terytorium, gdzie f| wszystko jest dozwolone. Żyj, jak chcesz, ale bądź honnete homme, bez K hipokryzji.

g: Jak wynika z dalszego ciągu opowieści, hipokryzja postrzegana ^była jako główna cecha burżuazji, zabobonnych religijnych bigotów. Zamieszkiwali oni osobny świat faryzejskiej burżuazyjnej moralności. Drukarze definiowali swoją „republikę" w opozycji do tego świata, a także w opozycji do innych grup czeladniczych - szewców, któ-grzy jadali gorsze kąski mięsa, oraz kamieniarzy i cieśli, z którymi łzawsze można było wdać się w bójkę podczas coniedzielnych rund po [lokalnych tawernach, urządzanych przez drukarzy podzielonych na |,stany” (casse i presse). Stając się członkiem „stanu", Jerome przyswajał sobie określony etos. Utożsamiał się z rzemiosłem, a jako pełnoprawny zecer-czeladnik otfzymał nowe imię. Przeszedłszy cały ob-|pęd przejścia, w antropologicznym znaczeniu tego terminu, stał się monsieur²³.

|r Tyle o ceremoniach. A co z kotami? Już na początku stwierdzić {należy, że jest w kotach jakieś nieokreślone je ne sais quoi, coś tajemniczego, co fascynowało ludzkość już w starożytnym Egipcie. W ko-cich oczach dostrzegamy jakąś niby-ludzką inteligencję. Nietrudno Igpmylić kocie zawodzenie w środku nocy z ludzkim krzykiem, wyrywającym się z tkwiącej głęboko w trzewiach zwierzęcej części ludz-ftóęj natury. Koty pociągały poetów, na przykład Baudelaire’a, i malarzy, takich jak Manet, który pragnął ukazać człowieczeństwo zwierząt _sobok zwierzęcości człowieka, a szczególnie kobiet²⁴. v Ta niejednoznaczna pozycja ontologiczna, zajmowanie miejsca w połowie drogi pomiędzy kategoriami pojęciowymi, w niektórych