Kukułka0

XIV. Patologie międzynarodowe i Ich przezwyciężanie

Warto w tym miejscu wspomnieć, że Polska przyjęła ustawę z 12 października 1994 r, o ochronie obrotu gospodarczego. Na jej pod-stawie m.in. zawierała bilateralne porozumienia z innymi państwami na temat współdziałania w zapobieganiu „prania pieniędzy” i przestępczości, zorganizowanej. Porozumienia takie zawarto z USA (31 VII 1996), z Ukrainą (4 IX 1996), z Wielką Brytanią (27 II 1997), z Włochami (3 VII 1997), z Finlandią (28 XI 1997), Komenda Główna Policji w 1998 r. doliczyła się w Polsce około 500 zorganizowanych grup przestępczych i kilkadziesiąt gangów zagranicznych. W tymże roku rosyjskie grupy mafijne „prały pieniądze” w 40 krajach.

W maju 1996 r. szefowie U rządów państw bałtyckich postanowili powołać Grupę Zadaniową dla Zorganizowanej Przestępczości nad Morzem Bałtyckim, Odbywała ona następnie regularne spotkania oraz współdziałała z Komisją Europejską, z Interpolem i Europolem.

Na spotkaniu G-8 w Birmingham w maju 1998 r. prezydent Jacąues Chirac zaliczył zorganizowaną przestępczość do złych stron globalizacji i zachęcał do zorganizowanego zwalczania „prania pieniędzy” w imię stabilności finansowej państw. Przy okazji tego spotkania stwierdzono bowiem, że w 1997 r. nielegalny przepływ pieniędzy objął 113 mld USD, tzn, około 2% produktu światowego brutto. Ilustracją wagi lego zagadnienia było w tymże maju 1998 r. po trzyletnich obserwacjach zatrzymanie w Stanach Zjednoczonych i 2 meksykańskich bankierów i 112 innych osób oskarżonych o „pranie pieniędzy” pochodzących z handlu narkotykami.

Dnia 28 maja 1998 r. zawarty został przez państwa Unii Europejskiej i dziesięć państw kandydujących do członkostwa „Pakt o zwalczaniu przestępczości, zorganizowanej”. Na jego mocy polskie komórki prokuratury, policji, służb celnych i skarbowych zostały włączone do kierowanych przez Europo! (istniejący od 1 X 1998) europejskich zespołów ściągania przestępców. Sygnatariusze paktu zobowiązali się do realizacji unijnego programu ochrony świadków oraz do wspólnego zwalczania korupcji i „prania pieniędzy”.

Polska była inicjatorem opracowania ramowej konwencji ONZ przeciwko przestępczości zorganizowanej. Inicjatywę taką zgłosiła delegacja polska w trakcie obrad V sesji Komisji ds. Zapobiegania Przestępczości i Wymiaru Sprawiedliwości w Wiedniu w maju 1996 r. Projekt samej konwencji przedstawi! prezydent Aleksander Kwaśniewski Zgromadzeniu Ogólnemu NZ 24 września tegoż rokit. W lutym 1998 r. Polska była gospodarzem spotkania grupy roboczej ekspertów rządowych w celu opracowania założeń tej konwencji. W grudniu tegoż roku Zgromadzenie Ogólne NZ powołało specjalny Komitet Ad Hoe do opracowania konwencji, który wykorzysta! projekt przygotowany przez polskich ekspertów. Dla uwiarygodnienia polskiej inicjatywy Sejm uchwalił 12 października 2000 r. ustawę „o przeciwdziałaniu wprowadzania do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł” oraz postanowi! powołać Generalnego Inspektora Informacji Finansowej. Ustawa ta została szybko poddana nowelizacji (8 VI 2001 i 15 III 2002) dotyczącej systemu rejestracji transakcji, warunkującego skutecznie zwalczanie procederu „prania brudnych pieniędzy”. W ciągu pierwszego roku obowiązywania ustawy Generalny Inspektor otrzymywał informacje o 552 transakcjach, w których zachodziło podejrzenie o „pranie pieniędzy”, a w 77 przypadkach prokuratura wszczęła śledztwo.

Powołane w 1999 r, W Bale przez G-7 Forum Stabilności Finansowej opublikowało 26 maja 2000 r. listę 42 „rajów finansowych”, będących ośrodkami przestępczości finansowej. Zaliczono do nich mio. Hongkong, Luksemburg, Singapur, Szwajcarię, Dublin, An-dorrę, Bahrein, Gibraltar, Maltę, Monaco, Liban, Lichtensfein, Panamę, Filipiny i Rosję. Wysokość „pranych” pieniędzy w tych ośrodkach oszacowano wówczas na 3% produktu światowego brutto.

Z kolei 22 czerwca 2000 r. Grupa Akcji Finansowej w łonie OCDE opublikowała „czarną listę” 31 terytoriów podejrzewanych o „pranie pieniędzy”. Znalazły się na niej terytoria na Pacyfiku oraz Lichtenstein, Izrael, Liban i Rosja. Lista miała spełniać funkcje regu-łaeyjno-moralizatorsko-ochronne wobec interesów narodowych krajów uprzemysłowionych. Na początku lipo a tegoż roku Parlament Europejski zatwierdził plany zaostrzenia przepisów w Unii Europejskiej dotyczących walki z „praniem pieniędzy”, w tym także wymia-

257