Kukułka2

XIV. Patologie międzynarodowe i Ich przezwyciężanie

Badania Banku Światowego z 1997 r. wykazały, że bogatsze kraje są mniej przekupne niż biedne i że liberalizacja gospodarki pociąga za sobą zmniejszenie okazji do łapówkarstwa. Jednocześnie stwierdzono, że administracja państwowa i samorządowa są najpewniejszymi płatnikami. Jednak najpierw zajęto się korupcją międzynarodową funkcjonariuszy publicznych. Po dłuższych negocjacjach w ramach OECD dnia 17 grudnia 1999 r. podpisana została w Paryżu przez 29 członków tej organizacji, a także Argentynę, Chile, Brazylię, Bułgarię i Słowację, konwencja międzynarodowa w sprawie wałki przeciwko korupcji w międzynarodowych transakcjach handlowych. Polska podpisała ją 17 grudnia 1997 r. Wejście jej w życie nastąpiło 15 lutego 1999 r. Potępiła ona korupcję obcych funkcjonariuszy publicznych, pomijając łapówkarstwo międzynarodowe osób prywatnych i partii politycznych. Zakazała też wręczania łapówek i gratyfikacji przez firmy krajów sygnatariuszy firmom związanym z sektorem państwowym, urzędnikom i parlamentarzystom innych krajów. W ten sposób korupcja transgraniczna została uznana za przestępstwo karalne.

Rozgłosu przydatności powyższej konwencji nadały ujawnione je-sienią 1996 r. przypadki korupcji i nepotyzmu w Komisji Europejskiej. W związku z tym Parlament Europejski zagroził, że nie zatwierdzi budżetu UE na rok 1999, jeśli nie zostanie zreformowany system kontroli wewnętrznej Komisji Europejskiej, ówczesny przewodniczący Komisji Jacąues San ter zgodził się na utworzenie niezależnej instytucji kontrolującej. Komisja zaś czuła się zmuszona do przyjęcia kodeksu postępowania swoich członków (2 II11999), a także podawania do publicznej wiadomości stanu majątkowego swojego i członków rodziny, nie podejmowania innej działalności zawodowej, a także stosowania obiektywnych kryteriów przy zatrudnianiu przez komisarzy ich podwładnych. Mimo to powołana przez Parlament Europejski Rada Mędrców w specjalnym raporcie zarzuciła Komisji faworyzowanie przyjaciół i świadome tolerowanie korupcji. Po zapoznaniu się z tym raportem „Komisja podjęła decyzję o kolektywnej rezygnacji” (15 III 1999). W lalach 2001 -2003 ciągnęła się afera w handlu zbożem w ramach Dyrekcji Generalnej Rolnictwa. W maju 2003 roku wyszła na jaw afera zniknięcia około pięciu milionów euro z Eurostatu.

Innym przykładem głośnej korupcji międzynarodowej było branie łapówek przez niektórych członków Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, oferujących miastom starającym się o igrzyska bloki głosów, Nieprawidłowości tego typu pojawiły się zwłaszcza przy wyborze gospodarzy igrzysk w Atłandzie, Nagano, Sydney i Salt Lakę City. Karta Olimpijska dawała bowiem szefom. MKOL różne możliwości, ściągania gotówki (min, z darowizn, zapisów, prawa do transmisji, zysków z celebracji igrzysk, sponsorskiego finansowania MKOL itp.). Za tolerowanie przy tych okazjach korupcji ostre krytyki na przełomie 1998 i 1999 r, były kierowane do przewodniczącego MKOL Juana Antonio Samaracha. Pod presją międzynarodową Komitet Wykonawczy MKOL zawiesił więc w członkostwie sześciu członków (241 1999) za aferę korupcyjną w związku z przyznaniem Salt Lakę City organizacji zimowych igrzysk olimpijskich w 2002 roku. Rzeczywistych zmian w składzie władz dokonał kongres MKOL w marcu 1999 r.

Należy podkreślić, że patologię korupcji dostrzeżono również w szeregach funkcjonariuszy ONZ, Kontrola wewnętrzna organizacji ujawniła w październiku 1997 r. aż 159 przypadków oszustw, 41 przypadków fałszerstw i sprzeniewierzeń funduszy oraz dużo marnotrawstwa. Nadużycia finansowe były najczęściej dokonywane przy okazji akcji humanitarnych i operacji utrzymania pokoju. Niektóre sumy przekraczały pół miliona USD, a niektórzy funkcjonariusze zostali skazani przez sąd i opuścili swoje stanowisko, ale niemożna było pozbawić ich wysokich emerytur ONZ-owskieh,

Raport ONZ z kwietnia 2000 r. stwierdził, że korupcja objęła znaczną część pomocy międzynarodowej, Tylko w Afryce zdefrau-dowano 30 mld USD z przeznaczonych na ten cel pieniędzy. W tym samym czasie Bank Światowy oceniał, że korupcja zmniejsza wzrost gospodarczy o 0,5-1% rocznie. Międzynarodowy Fundusz Walutowy dowodził z kolei, że inwestycje w skorumpowanych krajach są zwykle o 5% niższe niż w innych. Według wyliczeń specjalistów ONZ w 1999 r, z żądaniem łapówki ze strony urzędnika spotkał się następujący procent mieszkańców poszczególnych rejonów świata: w Ameryce Łacińskiej 21 %. w Afryce 19%, w Azji i 5%, W Europie

261