Kukułka1

XIV. Patologie międzynarodowe i ich przezwyciężanie

ny informacji i zniesienia tajemnicy bankowej w skali międzynarodowe], Następnie ministrowie finansów, sprawiedliwości i spraw wewnętrznych postano wili (17 X 2000) zwalczać „pranie pieniędzy” jako przestępczość zorganizowaną i wykorzystać do tego celu Europo!.

Po powyższych przygotowaniach 12 grudnia 2000 r. przedstawiciele 124 państw podpisali w Wielkim Teatrze w Palermo konwencję w sprawne walki z przestępczością transnarodową. Większość przyjęła też protokoły o zwalczaniu handlu żywym towarem i nielegalnej imigracji. Konwencja stwarzała obowiązek kryminalizacji czterech rodzajów działań; odziało w zorganizowanej grapie przestępczej; „prania brudnych pieniędzy”; korupcji funkcjonariuszy publicznych; czynów przeciwko wymiarowi sprawiedliwości. Do wejścia konwencji w życie potrzebna była jej ratyfikacja przynajmniej przez 40 państw, co niewątpliwie opóźniło jej uprawomocnienie się. Grupa Akcji finansowych w łonie OCDE nie ustawała w śledzeniu niepoprawnych „praczy pieniędzy” i groziła im sankcjami. We wrześniu 2001 r. uznała postęp Rosji w zwalczaniu nielegalnych operacji finansowych. Co więcej, Rosja wraz z RPA zostały przyjęte do Grupy Akcji Finansowych (19 VI 2003). Jednocześnie do „czarnej listy” FATF zaliczała Ukrainę, Węgry, Kostarykę, Grenadę, Wyspy Palau, Egipt Indonezję, Myanmar i Nigerię,

W nowej sytuacji międzynarodowej po 11 września 2001 r. w Unii Europejskiej zdecydowano się zaktualizować dyrektywę Rady Wspólnot Europejskich z 10 czerwca 1991. r. w sprawie ochrony systemu finansowego przed wykorzystywaniem go do celów- „prania pieniędzy”, Powstała więc nowa dyrektywa Parlamentu Europejskiego z 1.3 listopada i Rady UE z 4 grudnia 2001 r. Rozszerzyły one kry-minalizację procederu i katalog podmiotów zobowiązanych do przeciwdziałania „praniu pieniędzy” oraz uszczegółowiły przepisy określające wymianę informacji o transakcjach podejrzanych i o kontroli nad tą wymianą.. Obejmują one przestępstwa narkotykowe, działania zorganizowanych grup przestępczych, oszustwa i korupcję. Obowiązek przeciwdziałania „praniu pieniędzy” nakładają one na instytucje kredytowe i finansowe oraz na osoby prawne lub fizyczne prowadzące działalność związaną z tymi instytucjami.

4. Korupcja międzynarodowa

Liberalizacja gospodarek, procesy globalizacyjne i rozwój systemów tynkowych oraz fala prywatyzacji w państwach posisocjali-stycznych w latach 90. przyczyniły się wyraźnie do rozpowszechnienia korupcji międzynarodowej. Komisja ONZ d/s Walki z Przestępczością Zorganizowaną, utworzona w 1992 r. i zrzeszająca 40 państw, w raporcie na doroczną sesję w maju 1997 r. sygnalizowała istnienie nielegalnych transakcji finansowych w porównywalnej wielkości zarówno w krajach rozwijających się, jak i rozwiniętych. Skandale korupcyjne obejmowały łapówki dla dygnitarzy państwowych i finansowanie partii politycznych, jak też posiadaczy wyłącznej wiedzy (np. fizyków i pracowników przemysłu obronnego), którzy świadczyli swe usługi za utajnioną nielegalnie opłatą,

W końcu maja 1997 r. sesja ministerialna OECD w Paryżu przyjęła w związku z powyższym konwencję anty korupcyjną. Sformułowała ona zasady karania łapownictwa międzynarodowego, aby stworzyć jednakowe warunki konkurentom, Członkowie OECD zobowiązali się działać na rzecz usunięcia w swoich krajach z przepisów podatkowych możliwości odliczania od dochodu środków przekazanych na łapówki i gratyfikacje oraz upowszechnienia tych zasad w ramach WTO. Warto podkreślić, że OECD rozwinęła w tych sprawach współpracę z Transparenty International, powstałą w 1993 r, organizacją pozarządową, śledzącą oszustwa finansowe w poszczególnych krajach (w 60 w roku 1.997) oraz w skali międzynarodowej.

Przejawami korupcji w powiązaniu z przestępczością zorganizowaną zajął się następnie Komitet Ministrów Rady Europy na posiedzeniu w Pradze (10-11 VI1997). Uzgodniono na nim wdrożenie do systemu legislacyjnego poszczególnych państw analogicznych instrumentów' prawnych do walki z korupcją na zasadach przyjętych we wspólnej konwencji. Zdecydowano się też na utworzenie specjalnego systemu monitoringu międzynarodowego, aby określić rodzaj i przydatność różnorodnych środków walki z przestępczością finansową.

259