lastscan6 (4)

sztuki zamienia się i stapia z miejscem pokazywania. Następuje tu przełamanie obowiązującego od XIX wieku podziału i zarazem burżuazyjnej kategorii podziału na publiczne i prywatne. Umieszczenie w studio reprodukcji XIX-wiecznych obrazów odsyła jednocześnie do momentu, kiedy dzieło zaczyna tracić aurę, kiedy staje się towarem. Dotyka w ten sposób „(...) dylematu sztuki w końcu lat 60. - próby przełamania podwójnej kontroli sprawowanej przez muzeum i przez rynek i próby zaangażowania się w polityczne zmagania swego czasu - mających swe korzenie w XIX wieku. Pracując jako areheolog współczesności Broodthaers odkrywa ten punkt wyjścia w swoich trwających cztery lata fikcjach (...)”²°.

Znamienne jest, że Broodthaers nie prezentuje po prostu - jak większość jego kolegów - własnej kolekcji i rozpoczyna krytykę systemu, w którym funkcjonuje dzieło sztuki od pierwszego ogniwa tego systemu, jakim jest pracownia. Artysta „cytuje” muzeum obnażając wszystkie jego środki poza samym obiektem artystycznym. Te obiekty, elementy kolekcji pojawiają się w niektórych reprezentacjach Muzeum. Na przykład Sekcja XIX wieku miała swoje inne wcielenie w Stiidtische Kunsthalle w Dusseldorfie, gdzie artysta umieścił osiem obrazów dziewiętnastowiecznych malarzy wieszając je zgodnie z im współczesną manierą. Dokonując takiej zmiany w swoim Muzeum jego dy-rektor-artysta pokazuje, jak wszelkie przearanżowywania obiek-tów-fetyszów pozostają bez wpływu na ideologię konstruowanej przez muzeum historii kulturalnej. Na inną sekcję Muzeum Section Lite rai re, składają się listy otwarte systematycznie pisane przez Broodthaersa, opatrzone nagłówkiem z nazwą jego instytucji. W listach, w tonie przekory i sarkazmu, analizuje swoje poprzednie działania, a także działania innych artystów. Samo utworzenie Section Literaire „może być odczytane jako krytyka, często naiwnych, twierdzeń twórców sztuki konceptualnej, iż udało im się uciec od mechanizmu instytucjonalizacji, rozpraszania sensów i komercjalizacji”^{1 2}.

Dyrektor-artysta Musee d'Arl Modę me, Departement des Aigles dba o wszystkie aspekty instytucji, którą reprezentuje, znajdzie się więc tu także Section Financiere, pod egidą której muzeum zostaje w 1971 roku wystawione na sprzedaż z powodu bankructwa. Mimo to jednak w 1972 roku w Stiidtische Kunst-halle w Dusseldorfie zostaje otwarta najbardziej rozbudowana i chyba najbardziej znacząca manifestacja Muzeum Broodthaer-sa. Pierwszy raz pokazana zostaje rzeczywista kolekcja. W przeciwieństwie do Musee Sentimental Spoerriego, który dokonuje arbitralnych i emocjonalnych wyborów, czy do Warhola, który zawsze i wszędzie prezentuje tylko siebie, Broodthaers gromadzi całkowicie „surrealny” zbiór przedmiotów oparty na „identyczności pojęcia orła jako idei i pojęcia sztuki jako idei”³. Dwieście sześćdziesiąt sześć obiektów wypożyczonych z czterdziestu trzech „prawdziwych” muzeów i prywatnych kolekcji przedstawia orla w najbardziej różnorodnych reprezentacjach: obiekty etnograficzne, loga, kapsle, komiksy, skamieniałości znalazły się obok „prawdziwych” dzieł sztuki. Wszystkie obiekty zostały opatrzone tabliczkami z numerami FigO, Figi, Fig2 itd. ze zdaniem „to nie jest dzieło sztuki” po angielsku, niemiecku lub francusku. Wystawie towarzyszyły dwa katalogi. W pierwszym z nich, pod nagłówkiem „metoda” widnieją Fountain Du-champa i La trahison des images Magritte’a. Odwracając wpisane w ready mades duchampowskie „to jest dzieło sztuki” i posiłkując się lingwistyczną formulą Magritte’e, artysta eksponuje arbitralność tautologicznego, muzealnego „to jest dzieło sztuki”. Kolekcja Broodthaersa została przedstawiona w całkowicie „niemożliwym” porządku podkreślając tym samym dziwaczność systematyki narzucanej obiektom przez „prawdziwe” muzea. Sam podtytuł Section des Figures: From the Oligocene to the Present (Od oligocenu do dziś) jest także nawiązaniem do sposobów tworzenia historii kulturalnej przez instytucje muzealne, które nadają przygotowywanym ekspozycjom „fałszywą aurę naukowości”⁴. Kluczowym stwierdzeniem dla znaczenia prezentacji zaproponowanej w Sekcji figur jest fragment komentarza napisany przez Broodthaersa w jednym z katalogów:

1

²⁽¹ Douglas Crimp, On the Musemn's Ruins, The MIT Press, Cambridge, Massachusetts-London 1993, s. 212.

2

Ibidem, s. 214.

3

   Za Crimp, ibidem, s. 220.

4

   Ibidem, s. 223.