niescioruk2

Beata Cytowska

umysłowego są zmiany neurologiczne powstałe na skutek organicznych uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego. Owe zaburzenia prowadzą do dysfunkcji całego układu nerwowego, także narządów zmysłów. Ponadto ograniczona aktywność własna osób z głęboką niepełnosprawnością umysłową jest dodatkowym utrudnieniem w rozwoju, gdyż wiąże się ze zmniejszonym dopływem wrażeń, doświadczeń. Ich funkcjonowanie psychomotoryczne — pomimo upływu czasu — wciąż nie wykracza poza wczesny okres rozwoju.

W pedagogice specjalnej, jako nauce i praktyce, jednostki te określane są także mianem dzieci głęboko niezrozumianych (Kwiatkowska, 1997) lub osobami z głęboką, wieloraką niepełnosprawnością (Fróhlich, 1998).

Przed przystąpieniem do analizy sytuacji rodziców dzieci i młodzieży z opisaną kategorią niepełnosprawności chciałabym podkreślić, iż swoje rozważania skupię głównie na kwestiach dotyczących sfery psychoemocjonalnej, mniejszy zaś nacisk położę na charakterystykę położenia społeczno-ekonomicznego badanych matek i ojców. Stanowisko swe pragnę uzasadnić tym, że zebrany materiai okazał się dużo bardziej interesujący w obszarze dotyczącym doznań, przeżyć i odczuć tych osób.

Podjęte przeze mnie badania miały charakter jakościowy, były to: wywiad) (prowadzone z rodzicami w pierwszych dniach pobytu dziecka w placówce, dane zapisywane sąw kwestionariuszach), swobodne rozmowy (zarówno z rodzicami, jak i z pedagogami oraz opiekunkami zajmującymi się dziećmi) — zebrane informacje wzbogaciła i uzupełniła obserwacja rodziców w trakcie kontaktów z dzieckiem na terenie ośrodka (Ośrodek Rehabilitacyjno-Edukacyjny dla Dzieci Niepełnosprawnych).

*

Szereg badań nad sytuacją rodziców wychowujących dziecko niepełnospraw -ne wskazuje, że najczęstszymi reakcjami rodziców na fakt przyjścia na świa: dziecka upośledzonego są: strach, wzruszenie, rozpacz, poczucie wykluczenia, walka między nadziejąa rzeczywistością. Niepełnosprawność potomka bywa traktowane jako osobista wina.

A. Twardowski (1999) opisał ewolucję przeżyć rodziców po otrzymaniu informacji o zagrożeniu prawidłowego rozwoju syna bądź córki; wyróżnił okres) szoku, kryzysu emocjonalnego, pozornego przystosowania się oraz konstruktywnego przystosowania się do sytuacji. Okazuje się, że nawet najlżejsze upc-śledzenie dziecka i wydłużony czas diagnozy wywołuje w reakcjach emocjona'-nych rodziców podobne fazy, choć mogą mieć łagodniejszy i krótszy przebie; Przystosowanie się nie zawsze jest związane z wyzbyciem się zmartwień i smu:-ku. Sąto naturalne reakcje ludzkie na sytuacje problemowe. Natomiast konstruktywne przystosowanie umożliwia wyjście z kręgu przeżyć paraliżujących funkcjonowanie rodziny i może naprawdę pomóc dziecku.