Obraz9 (2)

QX    PARODIE I TWÓRCZE KONCEPCJE NOWSZE

strony — obok pojawiających się jeszcze przekładów ballad romantycznych niemieckich — wzrasta tendencja ośmieszania i parodiowania tej twórczości, by wymienić Żeglarza Ryszarda Berwińskiego lub Anty-Lenorę Kornela Ujejskiego. Obok tego trwają, na uboczu od głównego nurtu literatury polskiej, zjawiska epigońskie z całym aparatem fantastyki. Twórczość balladowa polska przełomu XIX i XX wieku, w której, jak dowiodły nowsze badania, dojrzeć można „kontynuację tematów, problematyki, gatunków, sposobu wyrażania się poetyckiego”⁴⁰, wykazałaby może jakieś związki z niemiecką balladą romantyczną, rzadziej — być może — z nowoczesną balladą społeczną lub opartą na motywach nowoczesnej techniki. Związki , jednak z tą nowszą balladą Niemiec—? która jako gatunek wykazuje w tym kraju niezwykłą trwałość — wydają się raczej problematyczne. Z analizy ballady młodopolskiej wynikałoby, że echo nastrojowości i tematyki niemieckiej ballady romantycznej nie zamilkło i w tym okresie, ale odzywa się—już w celowym i świadomym przetworzeniu — u niektórych poetów okresu, jak np. Kazimierz Tetmajer lub Wacław Rolicz-Lieder. Uderzające zaś w tym zakresie koncepcje poetyckie poetów współczesnych, zwłaszcza Leśmiana, lub parodie poetyckie Gałczyńskiego czekają jeszcze na bliższe zbadanie⁴¹.

społeczną. Np. Władysława Bełzy Pieśń o koszuli (1868) to odpowiednik Pieśni o koszuli Ferdynanda Freiligratha, który ze swej strony zapożyczył się u Tomasza Hooda.

⁴⁰    Cz. Zgorzelski, Z dziejów polskiej ballady poroman-tycznej, «Pamiętnik Literacki® LIII, 1961,; s. 346.

⁴¹    Obfity materiał zebrany w tomie Ballada polska. Opr. Cz. Zgorzelski przy współudziale I. Opackiego, Wrocław 1962, opracowany wzorowo także pod względem bibliograficznym, może znakomicie ułatwić to zadanie. Osobnym problemem byłoby zbadanie oddziałania przekładów E. Porębowi-cza Pieśni ludów celtyckich, germańskich, romańskich, Lwów 1909.

WYKAZ TŁUMACZY BALLAD ZAWARTYCH W ANTOLOGII

Asnyk Adam (1838—1897), znany poeta, publicysta, działacz społeczny.

Bielawski Bruno (ok. 1835—1860), literat lwowski.

Bielowski August (1806—1876), poeta i historyk, uczestnik powstania listopadowego, więziony przez Austriaków w r. 1834, brał czynny udział w lwowskim ruchu literackim, pisał m. in. dumy historyczne, tłumaczył pieśni serbskie i epos Wyprawa Igora na Połowców. Później uczony historyk i dyrektor Zakładu im. Ossolińskich we Lwowie.

Borkowski Józef Dunin * (1809—1843), publicysta i literat lwowski, hellenista i piewca powstania Grecji przeciw Turkom. Tłumaczył z wielu języków, pisał również poezje oryginalne.

Brodziński Kazimierz (1791—1336), poeta, krytyk i historyk literatury, pierwszy popularyzator literatury niemieckiej w Polsce.

Brzozowski Karol (1821—1904), inżynier, przyrodnik, działacz polityczny, poeta. Po powstaniu w r. 1848 był na emigracji w Paryżu, następnie od r. 1853 w Turcji, gdzie miał organizować legion polski i gdzie przebywał przez szereg lat; brał udział w powstaniu 1863 r.; w r. 1884 osiadł we Lwowie. Pisał poezje liryczne i dramaty, tłumaczył Goethego, Uhlanda, Heinego, Herwegha i innych poetów.

Chłędowski Walenty (1797—1846), poeta i literat. Wraz