P1090780

tt kulturze. W ^misllzie tej uwzględniono współwystąpowonie czytelnictwa. książek z-takimi formami aktywności kulturalnej, jak czytelnictwo prasy (codziennej i tygodniowej) oglądanie telewizji, słuchanie radia 1 chodzenie do kina. Szczególną uwagę poświęcono problematyce uczestnictwa w kulturze masowej, występującego w dwóch kontrastowych grupach: wśród osób pozbawionych motywacji w kierunku czytelnictwa książek oraz wśród osób o najsilniejszych motywacjach w kierunku czytelnictwo książek.

Ostatnim wreszcie problemem poruszanym w niniejszej książce są preferencje czytelników. Wskaźnikiem tych preferencji są tradycyjnie stosowane w tego typu badaniach wybory najbardziej ulubionych pisarzy. Ze względu na dużą liczebność próby możliwe okazało się nie tylko prześledzenie wpływu na owe wybory takich standardowych* zmiennych niezależnych, jak płeć, wiek, wykształcenie etc., ale także zbadanie składu społeczno-demograficznego publiczności niektórych, bardziej popularnych pisarzy.

Publikację kończy aneks, zawierający informacje statystyczne nie wykorzystane bezpośrednio w toku analizy materiału empirycznego. Informacje te przedstawiono w formie liczb absolutnych, które - traktowane jako‘materiał źródłowy - umożliwiają dokonywanie przeiiczeń, dostosowanych do specyficznych zapotrzebowań odbiorców.

1* J$ZYK ANALIZY

1,1* Wprowadzeni©    .

Studia nad czytelnictwem książek wymagają pewnego tła teoretycznego. Zjawisko to bowiem, jak wykazały liczne poprzednie badania (patrz zwłaszcza: A. Pawełczyńska, 1969, oraz A*Tyszka, 1971), nie powinno być rozpatrywane jako odrębne zagadnienie. Toteż czytelnictwo traktuje się zazwyczaj jako jeden z integralnych elementów uczestnictwa w kulturze.

Sam fakt uczestnictwa w kulturze jest procesem społecznym, który rozpatrywać można z wielu różnych punktów widzenia. Można więc zajmować się nim na płaszczyźnie interakcji społecznych, można analizować wpływ uczestnictwa w kulturze na kształtowanie się osobowości i zachodzące w niej zmiany, można wreszcie patrzeć na tę sprawę jako na zjawisko krążenia informacji kulturalnych (w sensie cybernetycznym) w zbiorze jednostek ludzkich, tworzących społeczeństwo. Podane tutaj przykładowo niektóre tylko płaszczyzny rozważań sugerują, że nie tylko można, ale i należy stosować wiele nawzajem uzupełniających się podejść'do omawianego zjawiska społecznego.

Podejścia te uporządkować można w następujący, uproszczony sposób:

1.    rozpatrywanie procesu uczestnictwa z punktu widzenia pojedynczego uczestnika, podejście to można nazwać homocentrycznym,

2.    rozpatrywanie procesu uczestnictwa z perspektywy pewnych zbiorowości społecznych (grup, warstw lub klas), podejście to nazwać można socjocentrycznym.

W każdym z tych podejść wykorzystać można zróżnicowane narzędzia analizy, których wybór zależy oczywiście, od. przyjętych . ,