P1000643

XXXIV ŻYCIE STAFFA

ii. Amieln, na którego myśl? o tworzeniu życia powoływał się w młodości. W liście do Mirinma (z 29 grudnia 1901) pisał:

Najpiękniejszym poematem jest życic, w miarę jak się je tworzy, Stnd śpiewy o czynie, o tworzeniu samego siebie... ®

XI

Znaczenia Staffa dla poezji polskiej niepodobna określić mówiąc o nim tylko jako o poecie. Człowiek i poeta stanowią jedność i byłoby z krzywdą dla pełnego wizerunku Staffa pominąć jego rysy ludzkie.

Życie Leopolda Staffa, jak jego poezja, było stosunkowo spokojne i równe, bez wielkich wstrząsów, bez niezwykłych wydarzeń. Urodzony dnia 14 listopada 1878 roku we Lwowie, pod zaborem austriackim, w liberalnej i hodującej tradycje klasyczne w kulturze „swych wiernych ludów” monarchii habsburskiej, ukończył w rodzinnym mieście ośmioletnie gimnazjum typu klasycznego. Te gimnazjalne lata spędzone nad antykiem łacińsko-greckim miały wywrzeć wpływ na całą twórczość poety.

Studia i niwersyteckie rozpoczyna od uczęszczania na Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Po dwóch latach przenosi się na ro-^% manistykę, prowadzoną przez Edwarda Porębowicza, wybitnego uczonego i tłumacza. W’ roku 1898 Staff przebywa przez jakiś czas w Krakowie, stolicy ówczesnej literatury i sztuki polskiej, i tu debiutuje w piśmie akademickim «Młodość¹. W trzy lata później ukazuje się pierwszy toni poezji Leopolda Staffa: Sny o potędze. Staff debiutuje

w¹ okresie triumfu modernizmu i Młodej Polski. Pisarze

__v

|    —--_:--T

tego okresu — obok lektur antycznych — są pierwszymi lekturami poety.

Moje uświadomienie literackie — powie w rozmowie

z Wojciechem Natansoncm — pogłębił Jan Kasprowicz,

którego poznałem, gdy byłem bardzo młody ^l#.

W rok po wydaniu Snów o potędze wyjeżdża za radą Porębowicza do Paryża, gdzie poznaje środowisko ówczesnych młodych poetów Francji, tak że może powiedzieć o sobie niemal jak Jan Kochanowski: „Ronsardum vidi...”. Co prawda nikt z poetów równych Ronsardowi już wtedy nie żył, ale w Paryżu miał młody poeta polski możność przestudiowania dzieł Rimbauda, Verlaine’a, Mallarmego. Z Paryża powraca do Lwowa, gdzie oddaje się całkowicie pracy poetyckiej i studiom. Ze Lwowa wyjeżdża co pewien czas do Włoch. „Włóczyłem się po małych i większych miasteczkach Italii” ^Jl. Podczas pobytów swoich we Włoszech poznał gruntownie język włoski, co umożliwiło mu podjęte później przekłady z świętego Franciszka z Assyżu, z Leonarda i Michała Anioła.

Od roku 1912 Staff mieszka wraz z rodziną w Brzucho-wicach pod Lwowem. Tu podczas działań wojennych w roku 1915 spłonęła po raz pierwszy biblioteka poety. Później jako „jeniec cywilny” przebywa w Charkowie, gdzie nie przestaje pisać i wydawać książek.

W roku 1918 wraca do Lwowa. Przenosi się do Warszawy i tu przebywa w ciągu całego dwudziestolecia. W latach okupacji ma wykłady konspiracyjne. Pisze wtenczas Martwą pogodę. W czasie Powstania 1944 roku traci powtórnie mieszkanie i bibliotekę i uchodzi z płonącej Warszawy. W ten sposób zakończył się względnie spokojny okres nie-

1

Według Nieznanych listów Staj Ja... (jw.)

¹⁰    Rozmowa z Leopoldem Staffem, «Tvgodnik Powszechny'

1946, nr 50.    ,

¹¹    Tamże.