PTDC0007

widełki, podwójne widełki, wyobrażenia ryb, a także bardziej skomplikowane wzory (M. Biborski 1986, s. 125-129; P. Kaczanowski 1988). Część znaków przypomina sarmackie symbole religijne (ewentualnie znaki magiczne lub własnościowe) - tamgi. Niektórzy badacze zakładają, że mogły one zostać przejęte od Sarmatów (H. Dobrzańska 1999, s. 82-83, tam dalsza literatura). Warto przypomnieć, że z obszaru kultury przeworskiej znane jest znalezisko grotu zaopatrzonego w napis runiczny. Jest to egzemplarz z zadziorami ze Stalowej Woli Rozwadowa, pow. stalowowolski. z częściowo zachowanym napisem ...krlus (M. Śmiszko 1936. labl. XIX:2.5, XX). Niewykluczone, że z kulturą przeworska wiązać także należy liściowaly grot z Suszyczna, raj. Kamień Koszyrski na Wołyniu, z runicznym napisem tilarids (A. Szumowski 1876).

Tulejki zdobiono stosunkowo często motywem poziomych linii rytych, którym czasem towarzyszyły wzory trójkątne. W kulturze przeworskiej inkrustację grotów stosowano w okresie wczesno-rzymskim, zwłaszcza w późnym jego odcinku, a także w fazie C_la.

W chwili obecnej ornament jest często słabo widoczny, zatarty prze korozję lub zniszczony przez ogień stosu ciałopalnego, w przeszłości jednak wspaniale zdobił broń, pozytywnie świadcząc o jej właścicielu. Dobrze obrazuje to przykład nowożytnej broni drzewcowej plemion afrykańskich. Jej groty zdobiono, stosując często podobne do „wandalskich" techniki ornamentacyjne. przv czym wzory na liściu i tulejce były doskonale czytelne.

O tym, że broń drzewcowa bywała zaopatrywana także w ozdoby z materiałów organicznych zdają się świadczyć niektóre otwory na tulejkach, niemające znaczenia technologicznego. Chodzi o perforacje poszerzające podłużną szczelinę w niedokutej tulejce. Znane z nielicznych grotów z końca fazv B-.

służyły one prawdopodobnie do mocowania ozdób w rodzaju chwastów wieńczących buńczuk (B. Kont-ny 2001. s. 117-118, ryc. 2, 3).

proszowicki; 2 - Wrocław Osobowice, pow. wrocławski; 3 - Konin, pow. koniński.

Wg K. Tani. B. Kontnego oraz B. Kostrzewskiego