religia a kultura
9

40 RELIGIA A KULTURA

postaw religijnych i ich korelatów osobowościowych. Prowadzone są badania nad różnymi typami religijności (Jaworski, 1989; Golan, 1992) i wpływem wychowania religijnego na myślenie, zachowanie dzieci i młodzieży (Bazyiak, Bielecki, Słomińska.), analizą religijności w perspektywie komunikacji interpersonalnej (Jaworski, 1993), problematyką dojrzałości religijnej (Tokarski, 2001). Rozbudowywane są także wykłady monograficzne i ćwiczenia z psychologii pastoralnej. Katedra organizuje sympozja poświęcone problematyce psychologii religii oraz uczestniczy aktywnie w konferencjach naukowych, organizowanych przez inne środowiska. Wyniki swoich prac naukowych zamieszcza przede wszystkim w periodykach „Studia Philosophiae Christianae”, a od 1990 roku w „Studiach z Psychologii”.

Po przekształceniu Akademii Teologii Katolickiej (ATK) w Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego (UKSW), od 2000 roku Instytut Psychologii wydaje rocznik „Studia Psychologica”, w którym publikowane są także teksty podejmujące problematykę psychologii religii.

Katedra Psychologii Religii Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie działa od roku 1988, w ramach Wydziału Filozoficznego. Kierownictwo Katedry sprawuje Józef Makselon, zajmujący się problematyką postaw wobec śmierci i umierania, psychologią żałoby (Makselon, 2000, 2002), zaś problematyką rozwoju religijnego zajmuje się Władysław Chaim (2002). Zainteresowania pracowników Katedry obejmują ponadto zagadnienia recepcji katechezy szkolnej przez młodzież, problemy potrzeb psychicznych, wartości i religijności młodzieży, zagadnienia postaw wobec eutanazji u studentów medycyny oraz percepcję nauczania papieża Jana Pawła Ii. Pracownicy Katedry prowadzą wykłady i seminaria z zakresu psychologii religii.

Ważnym forum dyskusyjnym dla wykładowców psychologii uczelni kościelnych są organizowane od roku 1966 spotkania Sekcji Psychologii Komitetu Episkopatu Polski ds. Nauki. Do 2002 roku odbyło się przeszło trzydzieści sympozjów, podejmujących zarówno tematykę pastoralną, jak i ogólnopsycholo-giczną (Jagiełło, 2000).

1.8. Przegląd najważniejszych czasopism publikujących prace z zakresu psychologii religii

Prace z psychologii religii są, w większości wypadków, rozproszone w czasopismach, poświęconych wybranym działom psychologii, głównie psychologii osobowości, psychologii klinicznej i psychologii społecznej.

Najważniejszym czasopismem psychologicznym, poświęconym wyłącznie psychologii religii, jest powstały w 1991 roku kwartalnik „The International Journal for Psychology of Religion”. Pierwszymi redaktorami byli L.B. Brown', z Australii oraz H. Newton Malony z USA. W chwili obecnej czasopismo to

j

i

redaguje zespół w składzie: Raymond F. Paloutzian (USA), Dirk Hutsebaut (Belgia) oraz Kathleen V. 0’Connor (Australia). Artykuły poświęcone są prezentacji teoretycznych i empirycznych analiz, dotyczących zagadnień, takich jak doświadczenie religijne, orientacje religijne, rola religii jako mechanizmu radlenia sobie w sytuacjach trudnych oraz relacji między religią a zdrowiem psychicznym. Czasopismo to spełnia jeszcze jedną, niezmiernie istotną rolę. Stanowi płaszczyznę dyskursu międzykulturowego między psychologami wywodzącymi się z kręgu kultur arabskiej lub chińskiej i kultury zachodnioeuropejskiej oraz amerykańskiej.

„journal for the Scientific Study of Religion" ¹

To amerykańskie czasopismo, publikujące artykuły psychologiczne, ale również (a nawet przede wszystkim) socjologiczne oraz antropologiczne i religioznawcze. Kwartalnik ten powstał w roku 1961. Pierwszym redaktorem był Prentiss Pemberton, obecnym jest Ted Jeleń. Wśród 11 redaktorów naczelnych, aż 4 było psychologami religii. Artykuły z zakresu psychologii religii poświęcone są problematyce konwersji religijnej, nowym ruchom religijnym, orientacjom religijnym, problematyce uprzedzeń oraz zagadnieniom związku zdrowia psychicznego z religijnością. W przeglądowym tomie „Journal for the Scientific Study of Religion” wydanym, w 2000 roku, z okazji 50. rocznicy powstania Society for the Scientific Study of Religion, zamieszczono statystykę, z której wynika, iż artykuły z psychologii religii stanowiły 23% wszystkich artykułów' opublikowanych w tym czasopiśmie.

Czasopismo to jest publikowane przez The Society for the Scientific Study of Religion.

„Review of Religious Research"

To amerykańskie czasopismo, publikujące artykuły psychologiczne o tematyce socjologiczno-psychologicznej. Kwartalnik powstał w 1959 roku. Wszyscy redaktorzy naczelni byli socjologami religii. Pierwszym redaktorem był E. Shippey, zaś obecnie funkcję tę pełni William H. Swatos. Artykuły poświęcone są problemom funkcjonowania różnego rodzaju wspólnot religijnych oraz problemom sprawowania funkcji duszpasterskich w tych wspólnotach. Czasopismo to jest wydawane przez Religious Research Association.

„Mental Health, Religion and Culture" )

Brytyjskie czasopismo, publikujące empiryczne artykuły poświęcone relacji między zdrowiem psychicznym a różnorodnymi aspektami religii i kultury.