SDC11753

TfeANSFORMACIA W TOKU

podstawowe, mianowicie absolutny wiarę w ciągłość tytułu prawnego do własności. Podczas gdy sama treść praw własności może zostać rc-definiowana przez odpowiednie ustawodawstwo, pewność formalnej ciągłości jest niezbędna do funkcjonowania systemu rynkowego.

Od czasów pierwszej wojny światowej nastąpiły dwie zmiany, które wpływają na pozycję socjalizmu. Po pierwsze, system rynkowy okazał się zawodny do tego stopnia, że niemal w pełni się załamał — takiej słabości nie spodziewali się nawet jego krytycy. Po drugie, socjalistyczną gospodarkę wprowadzono w Rosji, co oznaczało zwrot w całkiem nowym kierunku. Choć warunki, w jakich zrealizowano to przedsięwzięcie, uniemożliwiły zastosowanie go w krajach Zachodu. samo istnienie Rosji Sowieckiej okazało się niezwykle ważne. Prawdą jest. że zwróciła się ona ku socjalizmowi w związku z brakiem rozwiniętych gałęzi przemysłu, powszechnej umiejętności czytania i pisania oraz tradycji demokratycznych — wszystkie te trzy elementy, zgodnie z koncepcjami zachodnimi, stanowiły warunki wstępne socjalizmu. Tb sprawiło, że wprowadzonych w Rosji specyficznych metod i rozwiązań nie dało się przenieść na inny grunt, ale nie zapobiegło temu, by socjalizm stał się inspiracją dla innych. Na kontynencie europejskim partie robotnicze zawsze miały nastawienie socjalistyczne i wszelkie reformy, do których dążyły, podejrzewano o to, że będą służyły socjalistycznym celom. W czasach pokoju takie podejrzenie okazałoby się nieuzasadnione; socjalistyczne partie robotnicze były, jako całość, nastawione na zreformowanie kapitalizmu, a nie na jego odrzucenie w drodze rewolucji. Jednak w sytuacji nadzwyczajnej pojawiały się nowe okoliczności. Jeżeli normalne metody okazywały się niewystarczające, to wypróbowywano tc nienormalne, a w przypadku partii robotniczych mogło się to wiązać z lekceważeniem praw własności. W obliczu zagrożenia istniała możliwość, że partie robotnicze sięgną po środki socjalistyczne, a przynajmniej takie, jakie wydawały się socjalistyczne wojującym zwolennikom prywatnej inicjatywy. A samo podejrzenie tego typu wystarczyło, by wprowadzić zamęt na rynkach i spowodować powszechną panikę.

W takich okolicznościach zwykły konflikt interesów między pracodawcami a pracownikami nabrał złowieszczego charakteru. W normalnych warunkach rozbieżność interesów ekonomicznych zakończyłaby się kompromisem, tymczasem rozdział sfery gospodarczej i politycznej w społeczeństwie sprawiał, że takie starcia miały poważne konsekwencje dla zbiorowości. Pracodawcy byli właścicielami

id

Demokracja i gospodarka rynkowa

I Icop»'^ń' ³ tyin san,y^m ^po^wdnio odpowiadali _M w , <*^bry^cii jWjw (niezależnie od ich prywatnych interesów;

^by Poparli po to. by przem_ys,

Zarazemjednak pracownicy stanowili    ¹

¹ lakŻe ich intcrcsy okazywały si_c w du:J*^ *****

łH.^CflC z interesami cale, zbiorowości. Byli oni jecłyn^T ^St°^pnlu 111 bronić interesów konsumentów, obywateli. SuSJTJ* Ha P«y powszechnym prawie wyborczym ieh liczba^fj *£mnS przc^Si w sferze pol,tycznc|. Jednak władza uste^T"¹ Bfc 9 S| musiała spełniać w spoleczert^ ^ jej przedsmwiaeiom powierzono kształtowanieSi Ifr ^pólnoty. kierowanie polityką państwową, wdrażanie gffilg£ projektów w kraju i za granicą. Żadne złożone ”,?S®Pkrcs*.

^ogło sobie poradzić bez funkcjonujących organ^^'*" łych i wykonawczych o charakterze polityczny*? StanS ^*^W‘ Z«6ch grup- które mogło doprowadzić do paraliżu siu lub państwa - jednego z nich albo obu jednoczeń bezpośrednie zagrożenie dla społeczeństwa.    ~ ^s,anowiło

Utka właśnie była sytuacja w latach dwudziestych w robotnicza umocniła się w parlamencie, gdzie dzięki ^{Weku Was}« używali znaczącą pozycję, kapitaliści natomiast mysi ^w fortecę, z której tyranizowali kraj Omanv    Pn«-

daly na to. bezlitośnie ingerując w gospodarkę j lek ^adzy ^Powia-poszczególnych gałęzi. Czołowe postaci świata _b, ^WaŹąc Potrzeby ludzi przeciw wybranym przez nich samych rząd    ^pod‘^udza*y

tyczne oigany państwa kontynuowały dziala^⁰²'*'^"’' “ ^dem°kra-tem przemysłowy, od którego zależała cezsrsrene'^”¹"²⁰"' ^w społeczeństwa. W końcu musiała nadejśćch i* ^kaŻdego “^,onka systemowi ekonomicznemu, jak i systemowi r ^{W kt6re}> ^MnSwno grażać kompletny paraliż. Ludzi ogarnal sr™ V^>ycznemu zaczął _za. tym, którzy oferowali łatwy sposób wyjścia f, * SS Pieczono cena okazała się najwyższa z możliwych N !⁸° \T^PaSU " ^ch<* Jego obudziło się rozwiązanie faszystowska ‘ ^N^^{SZedł c2as}. w którym