Gruczoły opuszkowo-cewkowe
Gruczoł opuszkowo-cewkowy (glandula bulbourelhriilis) jest narządem parzystym, wielkości ziarna grochu. Położony jest zaotrzewnowo, w obrębie przepony moczowo-płciowej, w pobliżu płaszczyzny pośrodkowej ciała, tuż powyżej opuszki prącia. Jego przewód wyprowadzający - przewód gruczołu opusz-kowo-cewkowego (ductus glandulae bulbourelliralis) uchodzi do części gąbczastej cewki moczowej.
Gruczoły opuszkowo-cewkowe są gruczołami cewkowo-pęcherzykowymi wydzielającymi śluz. Zarówno cewki, jak i pęcherzyki gruczołów i ich przewody wyprowadzające są wysłane jednowarstwowym nabłonkiem walcowatym.
Prącie
Prącie (penis) jest narządem kopulacyjnym i narządem służącym do wydalania moczu. Można w nim wyróżnić: odnogi (crura), nasadę (radix), trzon (corpus) i żołądź prącia (glans penis). Odnogi i nasada prącia są osłonięte przez skórę krocza i moszny.
Prącie zbudowane jest z dwóch ciał jamistych prącia (corpora carernosa penis), położonych od strony jego grzbietu, i z nieparzystego ciała gąbczastego (corpus spongiosumpenis), leżącego po stronie przeciwnej i otaczającego cewkę moczową -jej część gąbczastą, która jest wspólną drogą dla moczu i nasienia. Ciała jamiste mają kształt walców, których tylne końce zwane odnogami rozchodzą się pod ostrym kątem i zrastają z okostną kości miednicznych.
Ciała jamiste i ciało gąbczaste są otoczone błoną białawą (tunica albuginea corporum carernosorum el corporis spongiosi), która oddzielając od siebie ciała jamiste wytwarza przegrodę prącia (seplum penis).
Prącie okrywa skóra pozbawiona utkania podskórnego i powięź powierzchowna prącia (fasciapenis superficialis) przechodząca w powięź głęboką prącia (fascia penis profunda). Na żołędzi skóra tworzy fałd zwany napletkiem (prepulium penis), przytrzymywany od strony ciała gąbczastego przez wędzidclko napletka frenulum preputii). W napletku występują gruczoły napletkowe (glandulae preputiales), które wydzielają łój napletkowy, czyli mastkę (smegma). Na szczycie żołędzi otwiera się ujściem zewnętrznym cewka moczowa.
Ciała jamiste i ciało gąbczaste zbudowane są z licznych, drobnych przestrzeni - jamek ciał jamistych i ciała gąbczastego (carernae corporum carernosorum el corporis spongiosi), wyścielonych śródbłonkiem i otoczonych beleczkami (irabe-culae) łącznotkankowymi, zawierającymi również mięśnie gładkie, zrastającymi się z błoną białawą. Jamki ciał jamistych i ciała gąbczastego są wypełnione krwią, której ilość jest zmienna. Tętnice doprowadzające do nich krew, ze względu na swój spiralny przebieg, noszą miano tętnic ślimakowatych (arteriae lielicinae). Z jamek krew odpływa żyłami jamistymi (venae carernosae) do żyły grzbietowej prącia (rena dorsalis penis).
W żołędzi nie ma jamek, występują natomiast licznie żyły tworzące sploty. Pomiędzy splotami żylnymi znajduje się tkanka łączna zawierająca dużo włókien sprężystych.
190