Zarys teorii literatury3

Zarys teorii literatury3



śla sobą wszystkie pozostałe. Ta aktywność składników w obrębie nadrzędnej całości nie oznacza, że są one całkowicie równouprawnione. Struktura opiera się na związkach hierarchicznych: są w niejzależności konstytutywne i zależności drugorzędne, czy wręcz peryferyjne. Można by powiedzieć, że strukturalność utworu literackiego nie jest równomierna na całym obszarze tego utworu, że ma różne stopnie „gęstości” i „luźności”. Nic jednak z tego, co znajduje się w dziele, nie pozostaje poza ramami struktury.

Kategoria struktury nie powinna nam sugerować podobieństwa utworu literackiego do układu statycznego, przestrzennego. Dzieło literackie jest bowiem strukturą dynamiczną, którą możemy poznawać wyłącznie jako porządek rozwinięty w czasie, narastający poprzez następstwo słów i zdań przybywających w wypowiedzi. Każda kolejna faza utworu, a fazą jest zarówno wyraz, jak zdanie lub fragment wielozdaniowy, rozdział powieści, pieśń w poemacie czy strofa w utworze lirycznym, ujawnia nowe związki i zależności, ale dopiero cały przepływ utworu, poznany od pierwszego do ostatniego słowa, pozwala nam rozszyfrować zrealizowaną w nim strukturę, pozwala niejako zrekonstruować tę strukturę, to znaczy uchwycić i zrozumieć jej reguły. Słowem: całościowa struktura dzieła nie jest dana czytelnikowi (a także badaczowi) wprost i bezpośrednio; w toku lektury istnieje ona potencjalnie, jako zespół możliwości, aktualizuje się dopiero esc post, w wyniku poznawczego ogarnięcia pełnego przebiegu wypowiedzi literackiej.

Dzieło literackie przedstawia się odbiorcy w postaci struktury kompletnej, w pełnym wyposażeniu elementów, cech i stosunków. Trzeba wszakże pamiętać o takich wypadkach, gdy utwór literacki sam występuje jako składnik struktury szerszej od niego. Dzieje się tak np. w dziele filmowym, gdzie scenariusz literacki stanowi tylko jeden z systemów współistniejących w ramach złożonej, wielomateriałowej całości, czy też w utworze teatralnym, gdzie tekst dramatu współdziała ze strukturami zrealizowanymi w tworzywach pozajęzykowych: z inscenizacją, grą aktorów, w niektórych wypadkach z muzyką.

2. SFERA TREŚCI I SFERA FORMY W STRUKTURZE DZIEŁA LITERACKIEGO

Utwór literacki, jak wszelka wypowiedź, jest rozwiniętym w czasie szeregiem znaków językowych pozostających między sobą w stosunkach, jakie wynikają z reguł systemu fonologicznego danego języka, z jego


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Zarys teorii literatury1
Zarys teorii literatury0 nie przede wszystkim wewnętrzne, tzn. jego kryterium jest celowość estetyc
img737 5. M. Głowiński, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Zarys teorii literatury. Wyd. Drugie zmi
I. MtańjbnjUdsfcoiktłmiln^    na podstawie:Zarys teorii literatury, red.
Zarys teorii literatury1 GŁOWIŃSKA ALEKSANDRA OKOlHliŃ-Sł    „ JANUSZ SŁAWnasid^ KK
Zarys teorii literatury2 Rozdział IIGŁÓVFNE fcU MŁ-Sn STRUKTURY DZIELĄ LITERACKIEGO 1. POJĘCIE STRU
Zarys teorii literatury5 T    -------- rzywo), jak też wypracowanym przez niegb kszt
Zarys teorii literatury6 _c «woim najbardziej wykrystalizowanym składnikiem: światem przedstawionym
Zarys teorii literatury7 v czasie (np. zdarzenia), oraz motywy statyczne (np. rzeczy, wyglądy), pop
Zarys teorii literatury8 zasób budulca nazywać będziemy materiałem tematycznym dzieła. 0  &nbs
Zarys teorii literatury1 współmierności sądu człowieka o sobie samym i sądów o nim innych ludzi. Na
Zarys teorii literatury2 Rozdział III ELEMENTY STYLISTYKI 1. TWORZYWO DZIEŁA LITERACKIEGO Każde dzi
Zarys teorii literatury3 j*g° walory muzyczne, chcieli w pewnej mierze upodobnić tworzywo dzieła li
Zarys teorii literatury6 towancj niżej strofie funkcja meta poetycka przejawia się w rozważaniach n
Zarys teorii literatury7 brażeó i przyzwyczajeń jednostki), ale o sposób organizacji wypowiedzi, ta
Zarys teorii literatury1 Klaus Hofcr zaczął się buntować przeciw swemu stylowi, ale cóż? Siedział w
Zarys teorii literatury2 Rozdział V PROBLEMY KOMPOZYCJI 1. NORMA KOMPOZYCYJNA Układ dzieła obejmuje
Zarys teorii literatury4 aaohw zasad twmyfcł lthirr»M,i. i .__. , .    . ,,,  &

więcej podobnych podstron