DSC1006

WSTĘP

Dygasiński zajmuje odrębne i wcale niepoślednie miej-•oe.w ejach kultury polskiej. Był przecież wybitnym powieścio-JP^Baraem i nowelistą, płodnym, o szerokich zainteresowaniach społecznych publicystą, postępowym pedagogiem (teoretykiem ł praktykiem) propagującym poglądowość w nauczaniu, wresz-^C pracowitym tłumaczem dzieł z dziedziny filozofii i pedago-j-pi saiany powszechnie za znakomitego znawcę życia zwierząt był Dygasiński —- i to decyduję przede wszystkim o jego wysokim miejscu w literaturze narodowej — pisarzem, który powiedział wiele prawdy^ w sprawach ludzkich. Świadczy o tym jedna z najlepszych książek pisarza — powieść Zając.

Powieść Zając ukazała się po raz pierwszy w roku 1900, na dwa lata przed śmiercią autora. Jest ona w znacznej mierze syntezą całej jego twórczości perskiej, odsłania jej najbardziej charakterystyczne wartości (poznawcze i artystyczne. Zawarł w niej Dygasiński swoją bogatą wiedzę o ludziach i przyrodzie, zdobywaną w ciągu pracowitego życia spędzonego w różnych środowiskach społecznych. Powieść jest zaraizem interesującym dokumentem historycznym. To opowiadanie o leśnych przygodach ludzi i zwierząt trzeba odczytywać w związku z doświadczeniami społecznymi i kulturalnymi pisarza, który — rówieśnik Prusa, Orzeszkowej i Sienkiewicza — był początkowo entuzjastą mieszczańskiego, pozytywistycznego postępu, a później ukazał w swoich nowelach i powieściach ponury obraz świata, demaskujący moralność stworzoną przez kapitalistyczny porządek.

Adolf Dygasiński urodził się 7 marca 1839 roku ^wj_wul

wicach (powiat pińczowski). Ojciec jego byt oftcjabat^ oyasełAski Rodzina była liczna, warunki życia bandao ^ppo*nn«. uyuT