0128

II. 19.

MIESZKO (ż. N. N.).

113

N. N.

Że Mieszko był żonaty, stwierdza zarówno Gall⁷), jakoteż kilka roczników polskich, pomiędzy nimi najstarsze, które poniżej poznamy, mówiąc o dacie jego ślubu. Błędnym tedy jest przekaz Kron. Wielk. -), według którego Mieszko miał umrzeć w stanie bezżennym. Bocz. Śkrzys. no w.³) wspomina nawet o dwu jego małżeństwach (dux Myeszko tworem secundam duxit), na co jednak nie ma poparcia w jakiemkolwiek innem źródle; nadto sprzeciwia się temu przypuszczeniu okoliczność, że między pierwszym jego ślubem a śmiercią upłynął zaledwie rok jeden.

Zoną Mieszka była księżniczka ruska, Buthena pudla, jak podaje Gall⁴). Innych wiarogodnych szczegółów o jej pochodzeniu nie mamy. Dopiero Długosz⁵) przynosi cały szereg nowych faktów: że żona Mieszka nazywała się Eudoksyą, że była siostrą Świętopełka kijowskiego (a więc córką Izasława), że małżeństwo to skojarzone zostało za staraniem Włodzisława Hermana celem silniejszego utrwalenia podbojów na Rusi, dokonanych przez Bolesława Szczodrego. Ten przekaz Długosza przyjmowano dotąd prawie bez wyjątku z najlepszą wiarą, bedź to w całej jego rozciągłości^,!), bądź z pewnemi nieznacznemi modyfikacyami. Twierdzono, że Eudoksyą nie była siostrą, lecz córką Świętopełka⁷), że była córką Rościsława 1 mutorokauskiego, siostrą Ruryka, Wołodara i Wasylka ^s), lub wreszcie, że się nazywała Eupraksyą (Praksedą) i była córką Wsewołoda I'¹). Wszystkie w tej mierze wypowiadane przypuszczenia, o ile odbiegają od Długosza, nie opierają się na żadnem źródle i są zwyczajną kombinaeyą, na której poparcie nie da się nic przytoczyć; ale, co ważniejsza, i wiadomość Długosza jest także kombinaeyą, polegającą na oczywistem nieporozumieniu. Widzieliśmy poprzednio, że Długosz zapiskę Nekr. Strzeln.¹⁰) z 13 marca odniósł błędnie do Mieszka, syna Bolesława Szczodrego, a gdy w zapisce tej była zarazem wzmianka o conitw Eudoxia, przeto dał temu Mieszkowi żonę tego imienia, w ezem utwierdzić go mogła okoliczność, że imię takie używanem było często na Rusi. Do tego szczegółu dały się już łatwo dokotnbinować inne, jako to, że była siostrą Świętopełka, i że przy zawarciu tego małżeństwa miano widoki polityczne na oku. Gdy jednak okazało się, że zapiska Nekr. Strzeln. odnosi się do Mieszka III i jego żony Eudoksyi, przeto przekaz Długosza o imieniu żony Mieszka Bolesławowica wraz z dołączonymi przezeń szczegółami tudzież kombinacyami późniejszych historyków upada jako zgoła nieprzydatny dla historyi, a pozostaje jedyna tylko autentyczna wiadomość Galla, że żona Mieszka była księżniczką ruską, niewiadomego imienia i pochodzenia.

Datę z a ś 1 u b i n jej z Mieszkiem podają Rocz. Śkrzys. ⁿ) i Rocz. kap. krak. ¹-j, a za nimi Bocz. krót.¹³) i Rocz. Sędz. ^u), toż Długosz ¹⁵) pod r. 1088. Rocz. Śkrzys. now.^IC) ma datę ślubu niezupełną, podaje bowiem tylko jej początek: cumo Domini millesimo, poczem urywa, dodając słówko etc.

0 śmierci żony Mieszka jedyną wiadomość podał Długosz¹⁷), jakoby miała zginąć od trucizny razem z mężem dnia 14 marca 1103 r. Jak okazaliśmy powyżej, wiadomość ta polega na nieporozumieniu i nie może się odnosić ani do niniejszego Mieszka Bolesławowica, ani do rzekomej jego żony Eudoksyi. Nie ma też 'jakiegokolwiek powodu przyjmować wraz z Długoszem, jakoby żona Mieszka zmarła ze swym mężem równocześnie; przytoczone bowiem poprzednio źródła mówią o otruciu samego tylko Mieszka, nie zaś i jego żony_ Tak więc kwestya, czy zmarła przed nim, czy go przeżyła (co jest prawdopodobniejsze), a jeśli go przeżyła, jakie były jej dalsze losy, pozostaje nierozstrzygniętą.

Balzer, Genealogia Piastów

1

Mon. Pol. I. 423. — 2) Ibid. II. 489. — 3) Ibid. III. 68. — 4) Ibid. I. 423. — 3) Hist. Pol. I. 896. 897. — 6) Naruszewicz, Ilist. nar. poi. II. 46. 74 uw. 5. — 7) Ćwikliński, Mon. Pol. III. 624 uw. e. — 8) Bielowski, ibid. I. 424 uw. 2; Wagilewicz, Geneal. 45. — ^!)) Karamzin, Hist. pań. ross. II. 92. — 10) Mon. Pol. V. 780. — H) Ibid. II. 778. — 12) Ibid. II. 796. — 13) Ibid. II. 796. — 14) Ibid. II. 874. — 15) Ilist. Pol. I. 396. — 16) Mon. Pol. III. 68. — 17) Hist. Pol. I. 447.