0002001

36 —

twiejszą do wykonania a najtrudniejszą do wykrycia.

Przedewszystkiem należy stwierdzić, ile śmietany z danego mleka spodziewać się można. Dobre są do tego szklaneczki, których zawartość oznaczona jest stopniami czyli t. zw. probierki; trzeba je napełnić równą ilością mleka (najlepiej 50 cm.³) i postawić na 24 godzin w miejscu chłodnem. Po upływie tego czasu podejdzie do góry śmietanka i utworzy warstwę wyraźnie odgraniczoną, bardziej nieprzezroczystą: im warstwa ta jest grubszą, tern mleko tłuściejsze oczywiście. Liczy się, że w zwykłem, dobrem mleku śmietana powinna stanowić 10 — 12% mleka.

Szklaneczki te najlepiej ustawiać na półce, na której brzegu umieszczone są po kolei napisy oznaczające czy to numera krów z własnej obory, czy to nazwiska dostawców. Każda szklaneczka na odpowiedniem miejscu powinna być codzień postawiona.

Po 24 godzinach, kiedy dostawcy ze świeżem mlekiem wracają, widzi się, co warte mleko każdego. Stawiając szklaneczki w miejscu nieco cieplejszem, można przyśpieszyć podchodzenie śmietanki.

Drugi sposób oznaczania, o ile mleko jest tłustem, polega na tej zasadzie, że tłuszcz w mleku zawarty jest lżejszy od mleka odtłuszczonego, a ztąd im więcej go w mleku się zawiera, tern mleko lżejszem się staje, 1 litr mleka zbieranego waży około 1036 gr.., zaś 1 litr niezbieranego waży o parę a nawet o kilka gramów mniej (1028—1034 gram.): różnica jest tern większa, im mleko tłuściejsze. Oznaczenie ciężkości gatunkowej mleka może więc być wskazówką, o ile mleko jest tłuste.

Przyrząd używany do oznaczania ciężkości' gatunkowej mleka nazywa: się laktodensimetrem, a składa się z rurki szklannej, na której oznaczone są stopnie. Rurka ta jest osadzona na pustej bańce szklannej, zakończonej u dołu kulką również szklanną, którą wypełnia rtęć albo ołów. Tak urządzona rurka swobodnie pływa, nie tracąc położenia pionowego, a zanurza się .tern więcej, im mleko jest lżejsze to jest im więcej tłuszczu zawiera,

Wkładając przyrząd do mleka, trzeba uwa-