0400

382

Rozwój stosunków komunikacyjnych.

gólności we Francji i w Niemczech znajduje się liczna i bardzo rozgałęziona sieć kanałów rzecznych, których znaczenie dla żeglugi, komunikacji i handlu zostało należycie ocenione dopiero w ostatnich czasach. Prawie wszędzie pracują nad tą sprawą, wszędzie czynią się zabiegi ażeby sieć kanałów rzecznych rozszerzyć i uzupełnić a rzeki tak uregulować, aby one rzeczywiście stanowiły właściwą podporę do rozwoju komunikćcji i handlu.

Z powyższego wypływa jasno, że wskutek tak znakomitego rozkwitu dróg żelaznych i komunikacji wodnej, znaczenie dróg lądowych spadło tak znacznie, że one jako środki komunikacyjne zajęły drugorzędne miejsce. Wskutek przekształcenia zupełnego sposobów komunikacji w drugiej połowie XIX stulecia, gościńce, które w pierwszej połowie tego wieku doznały tak wielkiego rozwoju, obecnie opustoszały zupełnie. Do znacznego ożywienia jednak i nadania większego znaczenia komunikacjom po drogach lądowych, jakiego one doznały w pierwszych dwóch dziesiątkach XIX wieku, przyczynił się głównie Napoleon I, który zwracał szczególną uwagę na budowę i rozwój traktów lądowych potrzebnych dla niego w celach wojskowych. Założył szkoły specjalne, poświęcone wyłącznie technice budowy dróg bitych i mostów, sam przeprow adził bardzo wiele dróg komunikacyjnych i strategicznych a zarazem zachęcał do urządzania podobnych w państwach, sprzymierzonych z nim książąt. W Anglji również wskutek doskonałego przeprowadzenia urządzeń pocztowych technika budow^ry dróg bitych, a także komunikacja po nich doszła do wysokiego stopnia rozkwitu; wprow adzenie jednak dróg żelaznych, przerwało ich rozwój prawie zupełnie. Początek wieku XX rokuje pewne nadzieje, że rozwój nowej gałęzi środków' komunikacyjnych, wyrażającej się w budowie różnego rodzaju samojazdów^r, przyczyni się do podniesienia dróg lądowych, jakkolwiek wątpić należy aby one odzyskać mogły swoje dawniejsze, pierwszorzędne znaczenie.

* *

*

Urządzenia pocztowe, jedna z najważniejszych gałęzi obecnych sposobów komunikacyjnych, zaginęły i przestały istnieć zaraz po upadku wszechświatowego państwa rzymskiego i organizacja ich przez całe wieki średnie nie była wznowioną. Jedynie władzey niektórych państw, lub instytucje, posiadające środki odpowiednie, jak klasztory, uniwersytety, miasta i zakony rycerskie miały własne urządzenia pocztowe, obsługiwane przez posłańców specjalnych lub kurjerów. Najsławmiejszemi i najznaczniejszemi były urządzenia pocztowe niektórych miast, jako to Kolonji i Sztrasburga, najobszerniejszą służbę pocztową posiadały miasta hanzeatyckie i zakon krzyżacki w Malborgu. Obok tych istniały także liczne prywatne urządzenia pocztowe, które spełniały swmją służbę mniej lub więcej dokładnie, nie przedstawiając prawie żadnej pod tym względem pewności. Gdy zaś w końcu XV stulecia podczas ogólnego pokoju nastąpiło potężne ożywienie wszelkiego rodzaju stosunków komunikacyjnych, nie wwstarczały już wyrastającym potrzebom te pierwotne instytucje pocztowe, pełniące powierzone im obowiązki, ociężale i niedbale.