0439

424

BOLESŁAW II (ż. GAUDEMUNDA ZOFIA, KUNEGUNDA).

IX. 2-

że jeden z synów Zofii nosi imię Trojdena {IX. 6.)^Ł). Była ona tedy cioteczną siostrą Bolesława II przez matkę Ludmiłłę, siostrę Ziemowita I {VI. 12.); okoliczność, która poprzedniego wywodu w niczem nie zachwiewa, ile że wiadomo, w jak bliskich stopniach pokrewieństwa przychodziły wówczas do skutku związki małżeńskie, a owszem tłomaczy do pewnego stopnia pytanie, czem się to stało, że związek niniejszy przyszedł do skutku.. Przypuszczalny wiek Gaudemundy, uważanej za córkę Trojdena, również odpowiadać może wiekowi Bolesława.

Datę zaślubin jej z Bolesławem zapisuje Długosz^{1 2}) pod r. 1279, datę zgonu pod r. 1288³) Obie wiadomości, jak wspomnieliśmy, polegają na wcześniejszem źródle mazowieckiem, i dlatego zasługują na wiarę. Datę zgonu stwierdza zresztą pośrednio wiadomość przekazana przez inne, zgoła niezależne źródła, które drugie małżeństwo Bolesława odnoszą do najbliższych potem czasów, t. j. do r. 1291⁴).

2. Kunegunda.

Bocz. Franc. krak.^{5 6 7}) podaje, że drugą (po Gaudemundzie) żoną Bolesława była siostra króla czeskiego, przedtem zakonnica {de sorore regis Bohemie pessima, moniale professa). Jeszcze mniej dokładne wiadomości zawiera Długosz °), któremu wiadomo tylko tyle, że drugą jego żoną była czeszka {altera Bohema). Prócz tych szczegółów nie znajdujemy żadnych innych w średniowiecznej historyografii polskiej o tej drugiej żonie Bolesława, a i te, które przytoczyliśmy, nie są wystarczające, albowiem nie wyjaśniają: ani jakiem było jej imię, ani też kto był jej ojcem. Ważną wskazówkę podaje niedatowany dokument, adresowany do Tomasza biskupa

płockiego, wystawiony przez illustris femina filia regis Bohemie domina C____dticissa Mazouie'). Tomasz biskup

płocki występuje po raz pierwszy r. 1279⁸), po raz ostatni 6 maja 1294 r.⁹); jego poprzednik Piotr wspomniany jest po raz ostatni 20 września 1270 r.¹⁰), jego następca Jan po raz pierwszy 1298 r.^ll). Dokument pochodzić może zatem z okresu między r. 1270 a 1298, przypada więc właśnie na czasy Bolesława II, a gdy z przytoczonych na wstępie źródeł wiadomo, że Bolesław a nie kto inny wziął drugą żonę z Czech, przeto wynika stąd, że wspomniana w nim królewna czeska, tytułująca się zarazem księżną mazowiecką, jest jego żoną. Stąd wypływa dalej, że imię jej, w pisowni łacińskiej, zaczynało się na C. Kron. Franc. Pras.¹²) opowiada o Wacławie II czeskim, iż siostrę swoją Kunegundę, przedtem zakonnicę Klaryskę w Pradze, z klasztoru odebrał i wydał za mąż za księcia mazowieckiego {gue esccepta fait de monasterio per regem Wencezslaum fratrem suurn et tradita juit in matrimonio duci Mazouie). Jest to więc w istocie królewna czeska, a imię jej rozpoczyna się od litery C; zarazem mamy tu stwierdzony szczegół, podany przez Bocz. Franc. krak., że była poprzednio mniszką; nie można wątpić, że ów przez Franc. Pras. po imieniu nienazwany książę mazowiecki jest to Bolesław II. Zoną jego była tedy córka Przemysła II Ottokara, a na imię było jej Kunegunda. Przyjmowane jeszcze w nowszej historyografii^Vi) imię Anna nie ma zatem jakiegokolwiek uzasadnienia, a owszem sprzeciwia się wyraźnemu przekazowi źródłowemu. Ze również nie nosiła imienia Agnieszki, okażemy zaraz niżej.

Kunegunda, jak samo jej imię wskazuje, była córką Przemysła Ottokara z drugiego małżeństwa z Kunegunda Bościsławówną, poślubioną 25 października 1261 r.¹⁴). Rocz. Cześ.¹⁵), a za nim Kron. Neplach.^1I;) podają wiadomość o wspaniałych uroczystościach, wyprawionych przez Przemysła d. 2 lutego 1265 r. z okazyi chrzcin jego pierworodnej córki {pro haptizmo filie sue primogenite), niepodanej z imienia. Bozumianą tu jest oczywiście pierworodna córka królewska z drugiego małżeństwa; miał bowiem Ottokar inną córkę starszą, urodzoną widocznie z pierwszej jego żony, odtrąconej później Małgorzaty rakuskiej, skoro córkę tę już r. 1275

1

Na co trafnie zwrócit uwagę Dlanowski, 0 dacie przyw. Boi. Mazow., Rozpr. i Spraw. Akad. Umiej. Wydz. hist.

2

filoz. XVII. 72. Za córkę Trojdena uważają ją też inni historycy polscy; Narbutt, Dzieje nar. litew. IV. 227 nazywa ją córką

3

Trojnata (identyfikuje bowiem tego ostatniego z Trojdenem). — 2) Hist. Pol. II. 453. — 3) Ibid. II. 492. — 4) Bez jakiejkol

4

wiek podstawy, a owszem wbrew wyraźnemu przekazowi Długosza, odnoszą datę zaślubin Gawarecki, Wiad. hist. o m. Płocku

5

28 do r. 1270, Narbutt, Pisma hist. 295 do r. 1272. Niedokładnie też wyraża się Naruszewicz, Hist. nar. poi. IV. 167, twier

6

dząc, że Zofia zmarła około r. 1288. — 5) Mon. Pol. III. 47. — 6) Hist. Pol. III. 73. — 7) Kętrzyński, Dokum. Płoc. nr-

7

16. — 8) Dokum. K u j a w. i Mazow. 161 nr. 16. — 9) Kętrzyński, Dokum. Płoc. nr. 17. — 10) Kod. d y pl. Pol. II. nr. 97. —

8

U) Kod. dypl. Wielk. II. nr. 803. — 12) Emler. Font. rer. Boh. IV. 353. — 13) Kozłowski, Dzieje Mazow. 101; Caro,

9

Gesch. Pol. II. 289 uw. 1. — 14) Cohn, Stamintafeln tabl. 42. — 15) Emler, Font. rer. Boh. II. 299. — 10) Ibid. III. 475.