0533

492

Rozwój świata zwierzęcego.

Coraz znaczniejsza zawiłość w postaci przegród oddzielających komory, a tem samem i szwu, w tern się ujawnia, że u najstarszych głowonogów amonowatych szew jest „całobrzegi“, falisto tylko wygięty lub kątowato załamany; już w późniejszym czasie paleozoicznym oraz w trjasie występują następnie formy, u których zatoki są nacięte lub ząbkowane, gdy siodła pozostają jeszcze całobrzegie, ir niektórych innych wreszcie głowonogów amonowatych z permu i trjasu, a zwłaszcza u form nowszych z 'ury i kredy, są zarówno zatoki jak siodła mniej lub więcej ponacinane, poszarpane lub nawet drzewiasto rozgałęzione. Trzy te typy w ukształtowaniu siodeł i zatok uważano za różnice rodzajowe i przedstawicielom ich nadano nazwy gonjatytów, ceratytów i amonitów. Okazało się jednak, że wskazane tu

fazy rozwoju w ukształtowaniu przegród osiągane były w^T różnych grupach bez żadnej łączności wzajemnej i w czasach rozmaitych, a nadto różne odgałęzienia rozmaicie się przedstawiają pod względem swych szwów; gdy bowiem u jednych wytworzyły się szwy suto rozgałęzione, rozwinęły się u innych ,szw^ry słabo tylko porozcinane lub pokar-bowane zaledwie. W pokładach jeszcze jurajskich i kredowych, a więc śród Ceratites nodosus, amonit z wapienia muszlowego. istotnych amonitów kla-Okaz większy od strony płaskiej, mniejszy z boku. syflkacji dawniejszej, Znajdujemy formy, których

szwy nie przechodzą poza stopień ceratytów", a nawet gonjatytów. W systematyce tedy amonitów opieramy się na innych podstawach i niezmierną moc form rozkładamy na znaczną liczbę rodzajów, przy charakterystyce tej jednak i ukształtowanie szwu słusznie swe zachowało znaczenie. Niektóre takie rodzaje nie są wszakże dosyć ściśle odgraniczone, a w ogólności cala systematyka amonitów jest obecnie jeszcze chwiejna; ale gdy mamy tu do czynienia z wymarłą grupą zwierząt, o których budowie nic prawie nie wiemy, dziwić się temu nie można. Gdy z właściwości muszel wysnuwać pragniemy wnioski o sposobie życia zamieszkujących je niegdyś zwierząt, ożywić niejako skorupy martwe, tworzyć możemy w najlepszym razie jedynie przypuszczenia, mniej lub więcej uzasadnione. Tak, przyjmują niektórzy, że dzisiejsze nagie ośmiornice są bezpośredniem potomstwem amonitów; miało się to stać w ten sposób, że muszla okazała się dla nich uciążliwy