94297601

360 K. PANEK

podwiązano równocześnie tętnicę wątrobową lub wycięto wątrobę, to w tych godzinach, w ciągu których zwierzę żyło, ilość mocznika spadała nadzwyczajnie (poniżej 50%) i to tak równomiernie, że świadczy to niezbicie, iż wątroba jest głównem miejscem powstawania mocznika. Również przy schorzeniach, przebiegających z daleko posuniętem zwyrodnieniem i zanikiem miąższu wątrobnego u ludzi i zwierząt, ilość mocznika spada niepomiernie; zupełnego jednak zatrzymania wydzielania mocznika nie zauważono nigdy. Stąd też nie jest wykluczona możliwość, że i inne narządy posiadają własność tworzenia mocznika i że podobnie, jak miąższ wą- i trobny, posiadają i inne komórki ustroju zdolność rozszczepiania | białka aż do mocznika, jakkolwiek niewątpliwie w stopniu daleko mniejszym.

Mocznik wykryty został w r. 1771 przez Koulle’a w moczu a wyosobniony przez Fourcroi iVanquelina w r. 1799. W r. 1829 otrzymał go Wohler drogą syntetyczną z sinianu amonowego.

Ciała purynowe. Wśród składników azotowych wyróżnia się charakterystycznie grupa ciał, zwanych purynowemi lub ksan-tynowemi. Związki te, do których zaliczamy w pierwszym rzędzie kwas moczowy, łączono już z dawna we wspólną grupę na podstawie własności chemicznych i składu drobinowego, dopiero jednak badania Fischera ustaliły ich stosunek do siebie przez wyświetlenie budowy drobinowej. Z badań E. Fischera wynika mianowicie, że za substancyę macierzystą dla tych związków należy uważać ciało syntetycznie uzyskane, zwane przez Fischera puryną (6'₅IV₄), którego budowa drobinowa przedstawia następujący układ:

1.

2.

3.

N =

I

1IC

;i

V -

_rch

\

c-,m\

II >

CU

fi

Układ ten grup atomowych w drobinie puryny charakteryzuje się wiązaniem pierścieniowem o 9 ogniwach, zawierającem węgiel, wodór i azot. Ze związku tego wyprowadzić się dają przez odpowiednie podstawienie atomów wodoru tlenem, względnie dodanie tlenu, wszelkie ciała purynowe. Puryna jako taka jest ciałem o charakterze kwasu i zarazem zasady, łatwo rozpuszczalnem we wodzie. Topi się przy 216—217° C.