94292401

408 K. PANEK

właściwa (membrana propria), włókienka mięśni gładkich, wewnątrz jedna lub dwie warstwy komórek brukowych, posiadających na powierzchni wolnej skórkę prążkowaną (cuticula). Przewód wyprowadzający wyścielony jest warstwą komórek płaskich; brak mu włókien mięsnych. Przechodząc przez warstwę naskórka, gruczoł potowy traci w łasne ściany i przebiega jako kanał ograniczony wyłącznie komórkami naskórka. Nie ulega wątpliwości, że wydzielina gruczołów potowych powstaje jako wytwór komórek części kłębkowej gruczołu. Kłębuszki wydzielnicze otoczone są gęstą siecią naczyń krwionośnych włoskowatych, odchodzących od tętniczek, zaopatrujących gruczoł i okalających misterną plecionką cewki gruczołowe. Do gruczołów dochodzą również wiązki włókien nerwowych, których zakończenia wnikają w ściany cewek gruczołowych.

Rozmieszczenie gruczołów na powierzchni ciała u człowieka nie jest równomierne. Liczne i duże gruczoły spotykamy na skórze dłoni, podeszwy, pachy i pachwiny, na twarzy szczególniej na czole, piersiach w okolicy sutki a zaś skąpo na grzbiecie. Stąd też wydzielanie potu w tych okolicach bywa obfitsze niż na powierzchni grzbietowej. U zwierząt spotykamy w tym względzie znaczne różnice. Koń i owca wydzielają obficie pot na całej powierzchni owłosionej, w mniejszym stopniu cielę; koza i królik wcale nie. Zwierzęta mięsożerne odznaczają się nieznaczną tylko zdolnością wydzielania potu, a to głównie na opuszkach nóg: pies tylko w bardzo małym stopniu, natomiast kot, używany często do doświadczen fizy-olugicznych nad wydzielaniem potu, poci się obficie na łapkach. U świni stwierdzić można stałe wydzielanie potu na płaskiej po-powierzchni ryja, u bydła na śluzowicy.

Wydzielanie potu. Pot bywa wydzielony w kłębuszkach gruczołów potowych. W czasie wydzielania jądra komórek gruczołowych przybierają postać kulistą a protoplazma ich przybiera wygląd ziarnisty. Wydzielina, wyprowadzona przez przewód na powierzchnię skóry, zwilża warstwy przyskórka. Jak długo ilość wydzieliny jest nieznaczna, ulega wydzielona woda parowaniu i znika z powierzchni skóry (perspiratio insensibdis), dopiero skoro ilość wydzieliny znacznie się wzmoże, lub też parowanie wody jest utrudnione warunkami zewnętrznymi, pojawiają się kropelki potu na powierzchni skóry, zlewające się w miarę zwiększania się wydzieliny (perspira-tio stnsibilis).