94296501

FIZYOLOGIA NARZĄDÓW PŁCIOWYCH KOBIECYCH 649

Opisane w rozdziale o cechach plemników ich zdolności chemo- i rheotaktyczne ułatwiają im niewątpliwie wędrówkę przez narządy płciowe kobiece i wskazują im niejako drogę ku jajku.

W pierwszym rzędzie czynną jest chemotaxis. Ta cecha plemników sprawia, że skierowują się one ku alkalicznie oddziaływującemu śluzowi szyi macicznej, unikając kwaśno reagującego śluzu pochwowego. O ile śluz sz}! wypchnięty z niej został podczas spółkowania, a podczas rozkurczu wciągnięty z powrotem do szyi, to niewątpliwie obładował się on plemnikami przez krótki czas zetknięcia się z ejakulatem. Mechanizm ten ułatwiałby plemnikom ₍ wejście do szyi; nie jest on jednak bynajmniej niezbędnym.

W jamie trzonu macicznego i w jajowodach wskazuje plemnikom kierunek ich druga cecha t. j. rheotuzis. Jest ona, jak w jednym z powyższych ustępów wspomniano, ujemną, polega więc na tem, że plemniki mają skłonność płynąć pod prąd. Prąd ten porusza się wskutek działania migawek nabłonkowych z góry na dół, t. zn. w macicy od dna ku szyi, w jajowodach od ujścia brzusznego ku ujściu macicznemu, co zmusza plemniki do poruszania się w odwrotnym kierunku, a więc od szyi macicznej ku jajnikom. Cecha trzecia, o której mowa była w ustępie o plemnikach t. j. tif/motnxls ma znaczenie dopiero w chwili spotkania się z jajkiem. Zmusza ona plemniki do zatrzymania się i do ruchów mających jak gdyby na celu wśrubowanie się w to ciało, spotkane na drodze.

Te trzy cechy plemników tłómaczą, dlaczego w wielu chorobowych stanach ich wędrówka nie odbywa się normalnie. Jeśli śluz szyi oddziaływa kwaśno, chemotaxis staje na przeszkodzie wejściu plemników do macicy. Jeśli migawki uległy zniszczeniu, ruchy plemników stać się muszą bezładne i tylko przypadkowo zabłąkać się one mogą do jajowodów. Jeśli w drodze swojej napo-t}^Tkają na dużą ilość ciałek białych, co dzieje się przy stanach zapalnych, wypocinowych, to ich tigmotaxis zmusza je do zatrzymania się przy tych ciałach stałych.

Zachodzi pytanie, czy wszystkie plemniki, czy tylko część ich do końca swojej długiej wędrówki t. j. w okolice jajników przechodzą. Już zwykła obserwacya plemników pod drobno widem poucza, że niektóre z nich tracą swoją ruchliwość znacznie wcześniej od innych, choć wszystkie są w tych samych zewnętrznych warunkach. To samo dzieje się niewątpliwie w drogach płciowych kobiecych, z czego wnosić można, że tylko należycie wykształcone