FizykaII86001

854

I

ruchu, sprawiającego ciepło, i zowie się też dla tego ruchomą równowagą ciepła.

§ 131. Przvrządv do wykazania i mierzenia ciepła promienistego. Do subtelnych badań i wymierzania ciepła promienistego, zwykłe termometry rtęciowe nie są przydatne, bo zanadto mało są czułe na drobne różnice w temperaturze. Lepszą usługę w tym względzie czynią termometry powietrzne z podziałką, okazującą nie bezwzględne, lecz tylko względne różnice temperatury. Dla tego zowią się one termometrami róinicowemi. Termometr taki składa się z dwóch dętych gałek szklannych o cienkich ścianach i z wązkićj rurki szklannćj, która łączy ze sobą obie gałki. W nich znajduje się powietrze, a w rurce kwas siarkowy. Ciecz ta jest dostatecznie ruchliwą i przy zwykłej temperaturze mało z siebie pary wydziela, która przeto nieznaczną prężność posiada. Jeżeli masy powietrza, zamknięte w obu gałkach cisną na. odgraniczający je słup cieczy z obu stron równe-mi siłami statecznie, utrzymuje się on niezmiennie w początkowym swoim stanie równowagn Skoro zaś jednej z tych dwóch mas powietrza udzieli się więcćj ciepła, niż drugićj, lub jeśli się go z pierwszćj kuli więcćj uprowadzi, niżeli z drugićj, równowaga sił prężnych zaraz ustaje, a ciecz w rurce przechodzi w ruch. zmierzając do innego stanu równowagi. Przy tćm albo hidro-statyczne ciśnienie cieczy bywa usunięte, albo opiera się do pewnego stopnia skuteczności powiększonej siły prężenia powietrza w jednej kuli.

W pierwszym przypadku obie kule są ze sobą połączone dłuższym poziomym kawałkiem rurki szklannćj i ten tylko napełnia się w części cieczą, która niejako za skazówkę zmieniającej się prężności powietrza służy; w drugim zaś rurka ma dwa wysokie ramiona pionowe a krótki pośredni kawałek poziomy i ciecz stoi w obu ramionach wysoko, wspierając słabsze ciśnienie powietrza w kuli mnićj ogrzanćj w obec mocniejszćj prężności jego w drugiej kuli przez podniesienie słupka cieczy w^rod-powiednićj rurce wyżej nad jej poziom w rurce, z tą drugą kulą połączonćj, gdyż ciecz obniża się dopóty w jednem ramieniu pod naciskiem, zwiększonej prężności powietrza, a podnosi w 'drugićm, gdzie to prężenie jest słabsze, póki hidrostatyczne