KSE9262 II L52

2J0

snem jego działaniem namiętności na polu religii i praw poliiycznyeli, wrzały we wszystkich stanach, i gwałtownym nieraz wybuchem, objawiały nieszczęsną przyszłość dla kraju. Nie stało narodowi mądrego i walecznego Stefana, który potęgą umysłu i oręża, umiał wzbudzić dla siebie cześć i posłuszeństwo równie w dumnych możno-władzcach, jak w skłoniłem do samów olności żołnier-stwie. Ale nie było sternika, coby się potrafił wznieść nad groźne okoliczności, które ją zewsząd otaczały; niebyło męża, coby umiał tchnąć ducha harmonii w tę burz-liwą społeczność, porywaną od uzlicznych, a najczęściej wbrew sobie przeciwnych zasad. Zygmunt III niezdolny w mierności umysłu do ogarnięcia całej wielkości przeznaczenia swego na tronie Jagiełłów-, których był po kądzieli potomkiem, zachował wszystkie niedostatki pierwiastkowego wychowania. Dobrotliwość tylko przyrodzona, w zbudzając współczucie w- łagodnym także z natury narodzie, miekczyła niechętnych. Zresztą, uparty w raz powzięlem zdaniu, a najmetrafniejszy w widokach politycznych, ileż razy wciągnął kraj w kosztowne i niepotrzebne wojny, które mu wprawdzie sławę niezmiennie , a korzyści prawie nigdy nie przynosiły! Do takich należy słynna owa ze smutnego rozwiązania swego wyprawa, Cecorską nazw ana. Dawno już przygotowane były wypadki, których najtragiczniejszą chw.ię opowiedzieć mamy; swawola przemożnej szlachty, tak dzielnie w karbach posłuszeństwa prawom przez Batorego utrzymana, objawiła się zgubnie dla kraju pod slabem berłem Zygmunta, w zuchwałej najprzód wyprawie (r. 1612) Stefana Potockiego na Wołoszczyznę, a potem w podobni ch-że walkach na tej niefortunnej dla Polaków ziemi, Samuela Koreckiego i Muhała Wiśniowieckiego. Wszyscy trzej mężu- i szlachetni, lecz dla pokrewieństwa z u-