Magazyn6
5601

48

AJENCYJNA UMOWA-AJENT

stosunku ajencyjnym, nie może się domagać wydania mu zaświadczenia o pracy i t. p.

Od pośrednika ajent różni się tern, że pośrednik z zasady działa bezstronnie i jednocześnie na rzecz obu kontrahentów umowy, która dochodzi do skutku dzięki jego pośrednictwu, ajent zaś działa jedynie na rzecz i w imieniu jednego tylko kontrahenta danej tranzakcji, przyczem działalność jego nie ogranicza się jedynie do nastręczenia stronom sposobności do zawarcia umowy, lecz polega na stałem współdziałaniu ze stroną przeciwną, którego celem jest zawarcie umowy.

Natomiast od maklera giełdo w e-g o różni się ajent tern, iż nie jest urzędowym pośrednikiem, występującym bezstronnie przy zawarciu tranzakcji, oraz nie jest pośrednikiem jednocześnie występującym w interesie obu kontrahentów po-średniczonej tranzakcji, lecz z zasady występuje jako pośrednik jednej strony, a mianowicie — dającego zlecenie; ajent posiada szerszy zasiąg swej działalności, mogąc samemu wpływać w imieniu dającego zlecenie na zawarcie danej tranzakcji, podczas gdy makler z zasady ogranicza swe czynności do pośredniczenia; nadto ajent z istoty swej pozostaje z dającym polecenie w stosunkach stałych, podczas gdy makler występuje jedynie od przypadku do przypadku.

Od komisanta (art. 581 K. H.) różni się ajent przedewszystkiem tern, iż działa nie we własnem imieniu, lecz w imieniu dającego zlecenie, nadto, iż podejmuje się jedynie pośredniczenia w zawieraniu tran-zakcyj, nie zaś kupna i sprzedaży określonych przedmiotów.

2. Istota umowy ajencyjnej. Istotą umowy ajencyjnej jest podjęcie się przez ajenta stałego pośredniczenia w zawieraniu umów na rzecz dającego polecenie lub też zawieranie ich w jego imieniu (568 K. H.). Występują więc na plan pierwszy dwie podstawowe cechy tej umowy, wykreślające zakres działalności ajenta, a mianowicie: 1) pośredniczenie w zawieraniu umów, 2) zawieranie umów. W pierwszym przypadku uwypukla się charakter ajenta, jako pośrednika (stąd zwyczajowa nazwa „pośrednik handlowy"), w drugim zaś charakter przedstawicielstwa (stąd nazwa „przedstawiciel handlów y“).

Podstawową cechą występującą w umowie ajencyjnej jest stałość działalności ajenta. Cecha ta podkreślona została dobitnie przez przepisy polskiego prawa handlowego, dlatego też stosunek, którego treść odpowiadać będzie w zasadzie treści umowy ajencyjnej, ale zawarty nie na stale, lecz dorazowo, nie będzie w obliczu prawa handlowego uważany za umowę ajencyjną ; w przypadku takim zastosowanie mieć będą przepisy prawa powszechnego, regulujące pośredniczenie względnie zlecenie.

Charakterystycznem jest dla umowy ajencyjnej, iż w prawie handlowem brak jest wyraźnego zakazu łączenia w jednej osobie przymiotu ajenta kilku osób dających polecenie; stąd dopuszczalne jest działanie ajenta nie dla jednej tylko osoby, lecz występowanie jednocześnie jako ajent kilku osób, których jest pełnomocnikiem lub pośrednikiem. Powyższe jednak może mieć miejsce jedynie przy zachowaniu podstawowych zasad uczciwości obrotu: ajent bowiem nie może jednocześnie być przedstawicielem osób prowadzących przedsiębiorstwa konkurencyjne. Zgodnie z konstrukcją polskiego prawa handlowego ajent z zasady w braku wyraźnych ustaleń umowy ajencyjnej upoważniony jest do pośredniczenia (art. 570 K. H.), natomiast do występowania w charakterze przedstawiciela, a więc do zawierania umów winien mieć specjalne pełnomocnictwo; przez udzielenie takiego pełnomocnictwa ajent upoważniony jest do zawierania umów w imieniu dającego polecenie z osobami trzecieini, jak również do przyjmowania w związku z zawieraną umową wszelkich oświadczeń, wiążących jego mocodawcę.

W braku wyraźnego pełnomocnictwa ustawa wprowadza domniemanie istnienia pełnomocnictwa (zob. niżej IV § 2), stanowiąc, iż w razie wątpliwości uważa się ajenta za uprawnionego do odbioru zapłaty za towar, który wydaje, oraz towaru, za który płaci, jak również do odbierania zawiadomień o wadach towaru i oznajmień o pozostawieniu towaru do dyspozycji, oraz innych podobnych oświadczeń, odnoszących się do wykonania umowy, przez niego zawartej. Powyższe może mieć jedynie miejsce „w razie wątpliwości", a więc w braku wyraźnych postanowień umowy ajencyjnej lub też, gdy postanowienia te w sposób niejasny sformułowano. Pamiętać jednak należy, iż upraw-