Magazyn6
9301

85

AKCYJNE SPÓŁKI

może w ciągu długiego okresu czasu rentowną tylko wtedy, gdy przedsiębiorstwo wykazuje stały korzystny rozwój, to z drugiej strony brak związania akcjonarjusza ze sp. akc. i możność przechodzenia od jednej spółki do drugiej, powodują taki stan rzeczy, iż uczestnicy spółki, t. j. akcjonazjusze, nalegają na wypłatę dywidendy w najszerszych granicach, co niezależnie od tych bezpośrednich korzyści wpływa na czasowe podwyższenie kursu akcji, a przez to powoduje dodatkowy przyrost wartości majątku akcjonarjusza. Ta rozbieżność celów między sp. akc. i jej akcjonarjuszami jest przyczyną powstawania w łonie przedsiębiorstwa konfliktów pierwszorzędnej wagi ekonomicznej. Stąd wywodzą się tendencje pogodzenia sprzecznych ze sobą interesów, przez stworzenie modus vivendi w tej dziedzinie drogą przyznania przedsiębiorstwu szczególnej opieki prawnej, a jednocześnie zagwarantowania akcjonarjuszowi zaspokojenia majątkowych roszczeń w pewnych określonych granicach. Obok typu akcjonarjusza, którego celem jest szybkie i bezpośrednie wykorzystanie akcyj, istnieje typ drugi, bliższy pojęciu rzeczywistego przedsiębiorcy. Są to t. zw. wielcy akcjonarju-sze, którzy, przez fakt posiadania większych pakietów akcyj, mają możność oddziaływania w sposób istotny na bieg spraw spółko-wych oraz brania udziału w jej władzach. Przez wielkiego akcjonarjusza rozumiemy nie tego, kto ma rzeczywiście większość akcyj danej sp. akc., lecz dla posiadania tego przymiotu wystarczy, by miał ich tyle, aby bez niego żadna większość na walnem zgromadzeniu powstać nie mogła. Osoby, które odpowiadają tym warunkom, stanowią dla przedsiębiorstwa czynnik istotny, który, zależnie od ich celów, może się okazać korzystny lub szkodliwy. Korzystny, — gdy posiadanie akcyj traktują jako środek umożliwiający im rzeczywiste prowadzenie przedsiębiorstwa i korzyści z posiadania akcyj płynące uzależniają od faktycznego rozwoju spółki. Szkodliwy, — gdy przewagę, jaką daje im wysoki udział kapitałowy i możność decydowania o użyciu kapitałów spółki, wykorzystują dla celów osobistych, znajdujących się poza przedsiębiorstwem.

3. Formy spółek akcyjnych. Ustrój sp. akc jest tylko pewną formą, która może być zastosowana do przedsiębiorstw różnych rodzajów i o rozmaitych celach. To powoduje, że w formie sp. akc. zorganizowane są przedsiębiorstwa o całkowicie odmiennej strukturze gospodarczej. Najczęściej stosowana jest forma sp. akc. dla przedsiębiorstw przemysłowych i handlowych, o rozmiarach wielkich, których prowadzenie przez jedną lub kilka osób przekraczałoby ich możliwości. Stwierdzić można, iż większa część przedsiębiorstw o rozmiarach największych zorganizowana jest w formie sp. akc. Bardzo rzadko znajdują się pewne jednostki, obdarzone wyjątkowym talentem organizatorskim w dziedzinie przemysłu, rozporządzające jednocześnie wielkiemi środkami kapitalowemi, które, prowadząc przedsiębiorstwo osobiście, rozwijają je do bardzo dużych rozmiarów. Całkowita samodzielność jednak i w tych przypadkach nie istnieje, gdyż potrzeba współdziałania i pomocy zzewnątrz wyraża się choćby w tern, iż przedsiębiorca taki uzyskuje kredyty w bankach i instytucjach finansujących, które dostarczają mu kapitałów, pochodzących od szerokich sfer społecznych. Ale i w tych przypadkach przedsiębiorstwo ulega wkońcu, wraz ze śmiercią jego założyciela, a często i vxześniej jeszcze, przekształceniu na formę spółkową, a sp. akc. w szczególności. Sp. akc., polegająca na potrzebie skupienia dużych kapitałów, przeznaczona jest jako forma organizacyjna tylko dla przedsiębiorstw na -większych. Znaj luje to swój wyraz w postanowieniach prawa o minimalnej wysokości kapitału zakładowego. Tam, gdzie prawo nie urcgu'owało tych kwestyj, zdarzają się niekiedy sp. akc. o małych rozmiarach, zarówno pod względem wysokość" kapitału jak liczby uczestników, traktować je jednak należy iako wyjątki, nie odpowiadające ogólnej linji gospodarczego rozwoju. Prądy, nurtujące w ostatnich latach w Niemczech, które z pewnych względów pozagospodarczych, wypowiedziały walkę anonimowości kapitału w sp. akc., sprowadziły się na drodze reformy piawnej tylko do jednego właściwie postulatu, a mianowicie żądania podwyższenia minimum kapitału zakł. dla sp. akc. do wysokości 500000 RM.

Obok tego typu ekonomicznego sp. akc., który spotykamy najczęściej istnieje drugi pod nazwą t. zw. spółki akc. rodzinnej (Familiengesellschaft). Odbiega ona znacz-