Magazyn6
9601

83

AKCYJNE SPÓŁKI

zagranicznego w krajowych sp. akc. w Polsce wykazuje naogół w ciągu lat ostatnich tendencję wzrastającą: w r. 1929 wynosił on 33,3%. w 1930 — 41%, w 1931 — 39.8%, w 1932 — 43,2% i w 1933 — 44,2%. Ten wzrastający stosunek kapitałów obcych ao krajowych nie wynika jednak z większych nowych inwestycyj kapitałowych, przeprowadzanych przez zagranicę w przemyśle polskim, lecz ma swe źródło w stałem obniżaniu się udziału kapitałów krajowych.

6. Ruch spółek akcyjnych. Ruch sp. akc. jest zjawiskiem zależnem od ogólnego położenia ekonomicznego w danej epoce Dlatego okresy wysokiej konjunktury gospodarczej, pomyślnego rozwoju gospodarczego i wzrastającego wolumenu produkcji, zaznaczają się w dziedzinie sp. akc. wzmo-żonem giynderstwem, dokonywanem zarówno przez zakładanie nowych sp. akc., jak przez przekształcenie innych organizacyj gospodarczych na formę sp. akc. Jednocześnie wzrasta ilość podwyższeń kapitałów akcyjnych, a zmnitjsza się ilość ich reduk-cyj i wykreśleń sp. akc. Ten stan rzeczy uwidacznia się wyraźnie na podstawie porównania liczbowego tych zjawisk z ogólnym wskaźnikiem produkcji przemysłowej w Polsce:

Rok	* a n w > a	Nowozałotone sp. akc.		Powiększenia kap. akc.		Zmniejszenia kap. akc.
		liczba	kapitał w milj zł.	liczba	kapitał w milj. xł.	liczba	kapitał w milj. zł.
1926	7*	25	20,8	69	61,4	___	_
I927	88	4°	43.i	208	221,3	*3	^lr<7
1928	IOO	80	112,0	172	216,1	5	6.7
1929	IOO	72	59.1	128	185.9	3	74
1930	82	54	55.2	IOI	*63.3	*3	*8,5
193*	69	33	i Q,o	48	54.7	*4	26,6
1932	54	37	48,3	35	93.6	12	38.2
*933	56	18	3*.3	23	*6.5	23	48.7
*93',	63	21	8,1	*9	14,8	19	39,7

W prdobny sposób przedstawia się zależność sp. akc. od całokształtu położenia ekonomicznego w innych państwach, gdzie w okresie lat 1929—1934 ogólna wysokość emis> j kapitałów akcyjnych wykazuje ntalą obniżkę. Obniżka ta nie odnosi się jednak do tych krajów, które dzięki pewnym posunięciom, a przedewszystkiem wobec stosowanego przez nie dumpingu walutowego, zdołały powiększyć rentowność swego przemysłu. Są to przedewszystkiem Anglja (od r. 1932) i Stany Zjednoczone Am Półn. (od r. 1934).

7. Znaczenie społeczne spółek akc. Zkolei przejść należy do wpływów, jakie wywierają sp. akc. w dziedzinie życia gospodarczego wewnątrz kraju, a w szczególności do ich wpływu na rozwój i ukształtowanie się przemysłu. Dwie główne korzyści, jakie sp. akc. przynosi, to skoncentrowanie kapitału i wielka trwałość przedsiębiorstwa. Forma sp. akc. pozwala na skupienie olbrzymich środków kapitałowych, a przez to na przeprowadzenie dzieł o pierwszorzędnej doniosłości ekonomicznej. Koleje żelazne, kanały, elektrownie, gazownie, kopalnie, banki, towarzystwa ubezpieczeń i t. p. zakłady, wymagają tak wielkich inwestycyj, że przekraczają one możliwości jednostek lub zamkniętych kół osób. Podzielenie kapitału sp. akc. na wielką ilość akcyj, o niskiej wartości nominalnej, ułatwia znakomicie zebranie tych środków dzięki temu, że najszersze koła ludzi mogą wnieść swoje kapitały spółce, nie ponosząc przytem ryzyka większego ponad to, jakie sobie zgóry zakreślą, a przytem mając możność natychmiastowego upłynnienia kapi^fa-łćw przez ułatwioną zbywalność akcyj. Ak-Cje umożliwiają także poszczególnym kapitalistom przerzucanie kapitałów z jednej dziedziny przemysłu do drugiej, która jest bardziej rentowna. Cechą większości przedsiębiorstw, do których została zastosowana organizacja sp. akc., jest to, iż nie są one z reguły obliczone na pewien określony okres czasu, lecz czas ich trwania winien być jak najdłuższy, przekraczający znacznie przeciętny cz*s trwania życia ludzkiego. Organizacja sp. akc. gwarantuje trwałość przedsiębiorstwa przez to, iż przeprowadza ora podział między przedsiębiorstwem i osobą przedsiębiorcy. Trwałość tę zapewnia także osobowość prawna sp. akc. W dalszym ciągu sp. akc. zezwala na wykorzystanie tych czynników produkcji, które w innych warunkach, będąc pozbawione kapitałów, zmarnowałyby się bez pożytku. Są to przedewszystkiem inteligencja twórcza i zdolności organizacyjne. Mają one szerokie pole działania w sp. akc., aczkolwiek osoby, które się cechami temi odznaczają, nie reprezentują poważniejszego udziału kapitałowego w sp. akc. Doniosłe znaczenie społeczne sp. akc. wyraża się w tern, iż umożliwia ona szerokim warstwom