Magazyn6
9801

90

AKCYZA

i

słonych towarów krajowych. Jeżeli towary te wyprodukowane zostały zagranicą, pobierana jest akcyza obok cła i równocześnie z niem. Konsumcja towarów obciążona jest ponadto podatkiem od obrotu. W statystyce skarbowej i w budżecie daniny te nazywane są podatkami pośredmemi w przeciwstawieniu do podatków bezpośrednich, przyjmując sposób poboru jako decydującą cechę przy klasyfikacji. Doprowadza to w konsekwencji do nieporozumień i sporów (p. wyrok N. T. A. w O. P. A. 1932/2). W przepisach o poszczególnych daninach używa prawodawstwo polskie, zamiast nazwy akcyzy, ogólnego określenia podatek (od cukru, piwa i t. d.); nazwa akcyzy natomiast jest ustalona w przepisach organizacyjnych (Urzędy Skarbowe akcyz i monopolów, w Izbach — Wydziały i oddziały akcyz i monopolów, w Ministerstwie Skarbu — Departament akcyz i monopolów), w przepisach o patentach akcyzowych, w ustawie karnej skarbowej i t. d.

Lista towarów, obciążonych akcyzą, obejmuje nietylko towary masowego użytku lub nie będące artykułami pierwszej potrzeby (piwo, wino, elektryczność), ale także towary użytku koniecznego (cukier, drożdże, mięso, nafta). Lista ta podlega zmianom, ponieważ z biegiem lat niektóre akcyzy przybierają formę monopolów państwowych (spirytus, tytoń, zapałki), niektóre znów znosi Państwo (węgiel, bibułki), inne wreszcie tworzy z przyczyn gospodarczych (tłuszcze, cukier skrobiowy, Irwas octowy), lub finansowych (benzyna, elektryczność, samochody, autobusy).

W systemie danin polskich dochód z akcyz zyskuje na znaczeniu: w 1925 r. wynosiły one 4,0% (107,5 ^m'U- ^zł) sumy wpływu z danin skarbowych i monopolów,

¹934/35: 10,3% tej sumy wpływu (167,0 milj. zł). Ta ostatnia kwota jest w rzeczywistości większa, gdyż akcyza od kart do gry zaliczana jest do opłat, akcyza od energji elektrycznej i od mięsa do podatków, a akcyzy drogowe liczone są przy funduszach.

Akcyzy są daninami obciążającemi wybitnie ludność miejską, gdyż wieś konsumuje tych towarów daleko mniej niż miasto, zwłaszcza w czasach przesilenia, albo zastępuje je innemi, nieobciążonemi. Przy scentralizowanej produkcji towaru obciążonego akcyzą pobór jej jest w porównaniu z podatkami stosunkowo łatwy i nie wnoszący zadrażnień między administrację a płatnika. Przepisy, odnoszące się do wszystkich akcyz (materjalne i formalne), a zebrane w ustawie o ordynacji akcyzowej na wzór ordynacji podatkowej, nie są dotąd wydane.

Ignacy Weinfcld.

II. Ogólne zasady w polskiem prawie akcyzowem.

Akcyzą (podatkiem pośrednim, spożywczym) nazywamy daniny, któremi Państwo obciążyło pewne artykuły powszechnego spożycia i które pobiera od konsumentów pośrednio przez wytwórcę lub importera a nie jak przy podatkach: dochodowym, przemysłowym, gruntowym i t. p. Wytwórca lub importer, uiściwszy Skarbowi Państwa należną od wypuszczonego artykułu akcyzę, pobiera ją od kupujących w cenie sprzedaży tego artykułu. Obciążone są akcyzami w Polsce: cukier (buraczany, trzcinowy, skrobiowy), piwo, napoje winne, oleje mineralne, drożdże, kwas octowy, zapalniczki złote i srebrne, kwas węglowy, tłuszcze roślinne, karty do gry, energja elektryczna, mięso, węgiel. Pobór akcyzy od węgla jest zawieszony, icchody zaś z akcyz od kart do gry umieszczone są w budżecie w dziale opłat, od energji elektrycznej i od mięsa w dziale podatków bezpośredn.ch. Nadto obciążone są na rzecz państwowego funduszu drogowego akcyzami drogowemi (zwa-nemi opłatą) materjały pędne, w tern również oleje mineralne, pojazdy mechaniczne oraz reklamy przy drogach.

Cukier: R. P. R. P. z 13. IX. 1927 Dz. U. R. P. 81/700. — R. M. S. z 17. IV. 1928 Dz. U. R. P. 61/564 i z 9. II. 1932 Dz. U. R. P. 12/76 — Ustawa z 22. VII. 1925 Dz. U. R. P. 90/630, z 5. XI. 1931 Dz. U. R. P. 101/770, R. P-R. P. z 27. X. 1932 Dz. U. R. P. 94/818, R. M. S. P. H. i Roln. z 17. XII. 1925 Dz. U. R. P. 1926 6/32, z 2. XII. 1931 Dz. U. R. P. 1932 14/85, R. P. R. P. z 3. XII. 1935 Dz. U. R. P. 88/548.

Cukier skrobiowy: Ust. z 18. III. r935 Dz. U. R. P. 25/170. R. M. S. z 9. IV. 1935 Dz. U. R. P. 25/174.

Piwo: Ust. z 22. X. 1931 Dz. U. R. P. 99/762. — R. M. S z 22. XII. 1931 Dz. U. R. P. 113/886.