Magazyn6
2101

313

BANKI

W przeciwstawieniu do banków kred. krt. na kontynencie, gdzie specjalizacja zaczęła zarysowywać się dopiero w dość późnej fazie rozwoju i nigdy nie przybrała rozmiarów znacznych, banki angielskie już w zaczątkach swej działalności specjalizowały się w poszczególnych gałęziach interesów: jedne banki, depozytowe, uważały od chwili powstania za główne swe zadanie ściąganie zewsząd wolnych kapitałów, by puszczać je dalej w obieg, inne banki — handlowe, zajmowały się najchętniej finansowaniem przemysłu i handlu. Widzimy tu pewną analogję ze specjalizacją średniowiecznych bankierów włoskich. Z początkiem wieku XIX wskutek postępów żeglugi powstała jeszcze nowa specjalność: finansowanie handlu z kolonjami angielskiemi.

W ciągu pierwszej ćwierci XIX stulecia zakładanie b-ków kr. krt w formie spółek akcyjnych było w Anglji zakazane. Patent z r. 1708 mówi: „ani obecnie, ani w przyszłości nie może istnieć żadne inne towarzystwo, jak tht Governor and Company of the Bank of England". W okn sie między 1813 a 1815 rokiem miał miejsce krach bankowy, z ogólnej liczby około 900 bankierów prywatnych jedna czwarta zawiesiła wypłaty. Akt z roku 1826 zezwolił na zakładanie banków akcyjnych (Joint Stock Banks), jednakże akcjonarjusze byli solidarnie odpowiedzialni za zobowiązania bankowe, akt z r. 1826 zawierał nadto przepisy, mające na celu zapobieżenie współza-wed lictwu banków z Bank of England. Robert Peel był zdecydowanym przeciwnikiem banków: uważał on je za niebezpieczne i dlatego starał się wszelkiemi siłami utrudniać zakładanie nowych banków. Odpowiedzialność solidarna akcjonarjuszy przetiwała do roku 1862: akt ogłoszony w tym czasie zezwala na zakładanie spółek z nieograniczoną albo ograniczoną odpo-i wiedzialnością przez conajmniej siedem osób.

Banki angielskie cieszyły się wielkim zaufaniem nawet w okresach przesileń ekonomicznych w latach 1826, 1837, 1847, 1857, 1866 i późniejszych. Kapitały wolne napływały do Londj-nu, a stąd szły celem zaspokojenia potrzeb gospodarczych do tych samych krajów, z których pochodziły. Jest to jedna z cech charakterystycznych poi i tyki londyńskich b ków kr. krt., wyróżniająca je dodatnio od b-ków francuskich, znacznie mniej systematycznych w swej zagranicznej polityce lokat. Dawało to bankom londyńskim wpływy o niezwykłej i nieznanej dotychczas potędze. Banki angielskie nigdy nie wyzyskiwały tej siły w kierunku nieumiarkowanego podrażania kredytów i podwyższania stawek za różne operacje, jak to czyniły banki francuskie i amerykańskie. W okresach przesileń gospodarczych i politycznych banki londyńskie nie wymawiały dłużnikom kredytów przyznanych w sposób tak nerwowy, jak to czerniły inne banki, np. amerykańskie.

III. Operacje czynne.

1.    Uwagi ogólne. Możliwość robienia op>e-racyj czynnych opiera się przedewszystkiem na fakcie, że z wyjątkiem anormalnych wypadków politycznych i społecznych, kapitały lokowane w bankach nie są wymagane jednocześnie przez wszystkich wkładców. Banki mogą tedy znaczną część powierzonych sobie sum, według klasycznej formuły angielskiej — ⁷/_g do ⁸/₁₀, ulokować w różnych interesach. Przechowywanie wszystkich wkładów w skarbcu bankowym zwęziłoby bardzo płaszczyznę ich działalności, uniemożliwiłoby płacenie odsetek, przeciwnie, banki, ponosząc znaczne koszty i podatki, musiałyby pobierać wynagrodzenie za pi zech iwanie wkładów.

2.    Dyskonto. Najważniejszą opierać ją czynną banków jest interes dyskontowy, lub poprostu dyskonto. Zwłaszcza u nas jest to wogóle najważniejsza z opieracyj b. k. k. Przedmiotem opieracyj dyskontowych mogą być wszelkie należności, których termin jeszcze nie nadszedł, a więc wylosowane piapiery procentowe, kupony, krótkoterminowe zobowiązania skarbowe, należności miejskie etc., przedewszystkiem jednak weksle. Dyskontowane są, a raczej dyskontowane być powinny, przedewszystkiem weksle t. z w. kupieckie, t. j. pochodzące z dokonanych już tranzakcyj gospodarczych. Weksel, będąc zobowiązaniem, którego zapłata w terminie nie może być uzależniona od żadnvch warunków- korzysta ze spiecjal-nej opieki prawnej, formalnej i proceduralnej. Przyjęcie przez bani: weksli do dyskonta wymaga przedewszystkiem dokładnego zbadania całego mateijału, czy odpowiada on ustalonym pirzez bank wymaganiom, zarówno pod względem prawnym, jak i handlowym. Przedtem jeszcze bank dokładnie informuje się co do odpowiedzialności materjalnej podawcy, czyli żyranta, stanu