Magazyn6
6301

655

CHINY — CHŁAPOWSKI ALFRED

lem jest zmuszenie Ch. do całkowitego podporządkowania się dyrektywom japońskiej polityki na Dalekim Wschodzie, z wypływa-jącem stąd usunięciem z tego kraju wszelkich wpływów zachodnich.

Literatura: Cordier Henrit Histoire Ginłrale de la Chine. 4 vol. Paris 1920-21. — Cordier Henrit Histoire des relations de la Chine avec Its puissances Occidentales 1860-1902. 3 vol. Paris 1901-2. — Dom H. A. Van: Twenty Years of the Chinese Republic. New York 1932. — Franke O.t Geschichte des Chi-nestschen Reiches. Berlin-Lcipzig 1930. — Grouemet Renć: Histoire de VExtrłme Orient. 2 vol. Paris 1929. — Hirth F.i The Ancient Hislory of China to the Chou dynasty. 1911. — Jaimraki J.; Historja Chin. (to Historji Powszechną, wyd. Trzaski, Ewerta i Michalskiego). — Marqu&»- Rizi&re Jeam La Chine dam le Monde. La rioolution chinoise de 1912 & 1935. Paris 1935. — Maepiro Henrit La Chine Antięue. Paris 1927. — Parker E. H.: China, het History, Diplomacy and Commerce. London 1901.— Teniet Ancient China sitnpli. fied. London 1908.— Roathom A.: Geschichte Chinas Slutt-gart-Gotha 1923. — Kenneth Scott Latourettes The Chinese. Their History and Culture. New York 1934. — Soulle de Morant Georga Ezterritorialiti et Interits Etrangers en Chine. Paris et Changhai 1925. — Sun Yat-Seni The Three Principles of the People. (San-Min-Chu-I). Tłumaczenie z chińskiego. Chat*gha% 1927. — Symonoletcicm K*t Wojna domowa to Chinach — dorobek Rewolucji 1911 roku Bellona. Tom XLI. Zeszyty 2 i 3 1933 — WHŁougby W. W.: Foreign Rights and Interesu in China. 2 ml. Baltimore 1927.

K. S.

Chiwa.

Kraj w Turkiestanie na południe od morza Aralskiego; powierzchnia — 61 900 km^J, ludność — 520 000 czyli 8,4 na 1 km⁵. Na liczbę tę składają się w połowie koczownicy Kirgizi i Turkmeni, w połowie osiadli Uzbekowie, Persowie i Sartowie. ^s/» powierzchni zajmują stepy i pustynie. Jedynie w dolinie Amu Darji udaje się uprawa zboża, głównie kukurydzy, ryżu, lnu i drzew morwy oraz bawełny. Z owoców przede-wszystkiem melony. Hodowla owiec i dromaderów. Ze zwierząt żyjących dziko: wilki, dziki, pantery, pelikany, orły, żórawie i wiele innego ptactwa, z ryb — jesiotry. Częsta szarańcza. Stolica Chiwa liczy około 5 000 mieszkańców; położona w dolinie Amu Darji słynie z wyrobu dywanów. Główne przedmioty handlu: zboże i bawełna.

Od V-go w. przed Nar. Chr. wchodziła w skład państwa perskiego, potem należała do kalifatu arabskiego, następnie do Sel-dżuków, wreszcie do Turków. Przechodziły przez nią hordy Dżingischana. Utworzyła następnie chanat niezależny, w którym uprzywilejowaną narodowością byli Uzbekowie. W r. 1873 stała się państwem lennem Rosji. W 1915 ^r- powstanie Turkmenów pozbawiło władzy Emira i przekazało ją władcy turkmeńskiemu. Obecnie Ch. znajduje się pod władzą Z. S. S. R.

Literatura: L er cłu Khiwa, seine historische und geographische Vcrh&Unisse. Petersburg 1873. — Afoset. A traoers VAsie Centrala Paris 1886 i wydanie niemieckie Leipzig 1888. — Schmidt C: Ezpedition gegen Chiwa. Petersburg 1874.

Prztw.

Chłapowski Alfred.

Ch. urodził się 5- X. 1874 r. w Boniko-wie, ziemi kościańskiej, ukończył gimnazjum Ad Sanctam Mariam Magdalenam w Poznaniu, poczem odbywał studja ekono-mji politycznej, prawa, skarbowości, historji i filozofji w Berlinie, Paryżu, Halli i Mo-nachjum, gdzie w 1899 r. uzyskał doktorat nauk państwowych. Osiadł następnie na wsi, gospodarując w dobrach rodzinnych i biorąc żywy udział w życiu organizacyj-nem i społecznem Wielkopolski. W 1903 r. wszedł na miejsce Józefa Głębockiego jako poseł do parlamentu niemieckiego, w którym zasiadał do 1909 r. Podczas wojny był delegatem maltańskim przy Czerwonym Krzyżu najpierw w Małopolsce i na Litwie, następnie na Bałkanach, a wreszcie aż do końca wojny we Francji. Po wybuchu rewolucji niemieckiej został wybrany członkiem Rady Żołnierskiej i Robotniczej w Kościanie i posłem na sejm dzielnicowy. Po wypędzeniu Niemców był komendantem obwodowym Straży Ludowej, członkiem Komitetu Czerwonego Krzyża, Rady Rolniczej, Przemysłowo-Handlowej i Aprowi-zacyjnej Ministerstwa b. Dzielnicy Pruskiej, prezesem Zjednoczenia Producentów Rolnych, prezydentem Związku Zachodnio-Polskiego Przemysłu Cukrowniczego, radcą Poznańskiego Ziemstwa Kredytowego, członkiem Wielkopolskiej Izby Rolniczej, sejmiku i Wydziału powiatowego Kościańskiego, członkiem Zarządu Centralnego Tow. Gospodarczego, prezesem i jednym z głównych inicjatorów Banku Cukrownictwa, prezesem Rady Naczelnej Polskiego Przemysłu Cukrowniczego. W listopadzie

1922    r. wszedł do Sejmu jako poseł z okręgu Poznań-wieś. Na terenie Sejmu pracował głównie w dziedzinie gospodarczej jako członek komisji rolnej, budżetowej i przemysłowo-handlowej. Ód 1. XI. do 15. XII.

1923    r. był ministrem Rolnictwa i Dóbr Państwowych w gabinecie Witosa. W marcu 1924 r. został powołany na posła polskie-