Magazyn6901

145

FASZYZM

związków nawpół państwowych (enti para-stati), licznych zwłaszcza w dziedzinie bankowości i kredytu, finansuje i przeprowadza ustalone przez rząd i związki plany.

4. Polityka gospodarcza faszyzmu. Celem polityki gospodarczej faszyzmu jest uniezależnienie kraju od zagranicy pod względem gospodarczym i finansowym. Wprawdzie zupełna samowystarczalność jest szkodliwą utopją, albowiem międzynarodowy podział pracy daje dużo korzyści, chodzi jednak

0    to, aby obce narody nie decydowały o rozwoju gospodarczym kraju. W związku z tern przeprowadza się sumienne badania

1    rejestrację bogactw naturalnych, w wielu bowiem wypadkach surowce krajowe mogą z korzyścią zastąpić zagraniczne. Faszyzm pragnie usunąć bezrobocie i zapewnić znośny byt wszystkim, którzy pracują, a także umożliwić normalny przyrost ludności, który uważa za rzecz zdrową. Zdrowy naród rozrasta się liczebnie i ma prawo do ekspansji kolonjalnej, albowiem na świecie jest jeszcze dużo słabo zaludnionych obszarów, które czekają na kolonistów, lub które trzeba podnieść z niższego stopnia rozwoju gospodarczego na wyższy. W ekspansji kolonjalnej faszyzm dąży do tego, aby emigranci nie wynaradawiali się i aby dostawa surowców kolonjalnych odbywała się bez obcego, kosztownego pośrednictwa. Zwraca się także baczną uwagę na kolonizację wewnątrz kraju. Faszyzm dąży do podniesienia rolnictwa i uprzemysłowienia południowych prowincyj, Sardynji i Sycylji, które były zacofane w rozwoju gospodarczym i kulturalnym w stosunku do reszty kraju.

Przechodząc do zagadnień szczegółowych, zaznaczyć należy otoczenie specjalną opieką rolnictwa. Zdrowy stan włościański jest jądrem silnego narodu. Szereg ustaw i rozporządzeń przeciwdziała ucieczce ze wsi do miasta. Rolnicy otrzymują nowoczesne domy, przeprowadza się na wielką skalę nawadnianie suchych obszarów ze względu na małą liczbę opadów atmosferycznych, osusza się okolice bagniste, wprowadza się nowoczesne maszyny i elektryfikację wsi. Przy pomocy ceł utrzymuje się wysokie ceny artykułów rolniczych i hodowlanych, organizuje się zbyt i doprowadza dużo tanich kapitałów do rolnictwa. Kraj winien być samowystarczalny zbożowo i w związku z tern prowadzi się akcję w celu zwiększenia wydajności zbiorów (battaglia del grano). Faszyzm stawia sobie za cel całkowitą przebudowę życia na wsi i ustroju rolnego (bonifica integrale). Rozbudowa przemysłu ma być organiczna, dostosowana do potrzeb kraju i w związku z tern zakładanie nowych i rozszerzanie starych przedsiębiorstw wymaga specjalnego zezwolenia. Celem uniezależnienia się od obcego węgla wyzyskano siły wodne dla elektryfikacji przemysłu i linij kolejowych. Rozbudowano potężnie przemysł żelazny i chemiczny. Wielkie roboty publiczne łagodziły w części bezrobocie. W trosce o świat pracy rozbudowano w spojób ostrożny system ubezpieczeń społecznych, może mniej obszernie niż gdzie indziej. Stworzono wielką instytucję, mającą uprzyjemnić wszystkim pracownikom czas po pracy, niedziele i święta (Dopolavoro). Handel wewnętrzny pozostawiono naogół swobodny, dbając jedynie

0    niskie ceny artykułów pierwszej potrzeby. Więcej uwagi zwróciło regulowanie cen w hurcie, handel zagraniczny i popieranie turystyki. Jeśli chodzi o kredyt i banki, to faszyzm silną ręką ukrócił wpływ banków

1    giełd. Cały system bankowy został z gruntu przebudowany i poddany pod silną kontrolę państwa, które specjalną opieką otoczyło oszczędność. Coprawda poprzez „Pocztową Kasę Oszczędności" i inne instytucje państwo wyzyskuje te oszczędności dla finansowania swych planów, a nawet dla łatania dziur budżetowych. Płynny, krótkoterminowy dług Skarbu włoskiego ustawicznie rośnie, poczem zmieniany jest na długoterminowy. Po wojnie włosko-abi-syńskiej zdewaluowano pieniądz o 41%. Bank włoski i szereg wielkich banków przybrało charakter instytucyj prawno-publicz-nych, a działalność i liczbę banków prywatnych ograniczono. Możemy więc mówić o postępującej etatyzacji bankowości we Włoszech faszystowskich.

Literatura : Arias G.: Economia nazionale corporatioa. Roma 1929. — Carli F.: Teoria gen. d. Economia polit. nasion. Mi-lano 1931. — FaniM O.: Politica econ. d. Fascismo. Roma 1929. — Krzyłanowski W.ł Polityka tkonomicxna faszyzmu. Lublin 1933. — Miesięczniki włrskie: „Archirio di studi corpo-rativi'% „Lo Stato”, „Giomale A.tii economisti”, „Politica so-ctW\ „Rirista bancana". — Miizakim M.: Les granda pro-blhmea italiens. Paris 1931. — Mortara G.: Prospettive econo-miche (rocznik). — Szymański AMussolini i korporacyjna przebudowa Włoch. Lublin 1927. — Zdzitoiciecki J.: Naprawa pieniądza włoskiego. Poznań 1932.

Witold Krzyżanowski.

10

Encyklopedia oaulc politycznych